دستورالعمل گزارش عملیات و معاملات مشکوک در بازار سرمایه

به منظور مبارزه با پولشویی و جلوگیری از تامین مالی تروریسم و نیز فراهم‌ آوردن تمهیدات لازم برای اجرای بند ج از ماده ۷ قانون مبارزه با پولشویی (مصوب دوم بهمن ماه ۱۳۸۶ مجلس شورای اسلامی) و فصل دوم آئین‌نامه اجرائی قانون مبارزه با پولشویی موضوع تصویب نامه شماره ۱۸۱۴۳۴/ت ۴۳۱۸۲ ک مورخ ۱۳۸۸/۰۹/۱۴ وزیران عضو کارگروه تصویب آئین نامه های مربوط به قانون مبارزه با پولشویی، «دستورالعمل گزارش عملیات و معاملات مشکوک در بازار سرمایه» به شرح زیر ابلاغ می شود:

 ماده یک

علاوه بر تعاریف مندرج در ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذرماه ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی، اصطلاحات و عبارات دیگر به کار رفته در این دستورالعمل به شرح زیر تعریف می شوند:

بند یک

قانون: قانون مبارزه با پولشویی مصوب ۱۳۸۶/۱۱/۰۲ .

[private]

بند دو

آیین نامه: آیین نامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی مصوب ۱۳۸۸/۰۹/۱۴ و اصلاحات بعدی آن.

بند سه

سازمان: سازمان بورس و اوراق بهادار.

بند چهار

واحد اطلاعات مالی: واحدی ملی، متمرکز و مستقل که مسئولیت دریافت، تجزیه و تحلیل و ارجاع گزارش های معاملات مشکوک به مراجع ذی ربط را به عهده دارد (به شرح مذکور در ماده ۳۸ آیین نامه).

بند پنج

واحد مبارزه با پولشویی سازمان: واحدی است مستقر در سازمان که به عنوان متولی مبارزه با پولشویی، عهده دار تکالیف مقرر در مواد ۱۸ و ۱۹ آیین نامه می باشد.

بند شش

اشخاص تحت نظارت: بورس‌ها، بازارهای خارج از بورس، کانون‌ها، شرکت‌ سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه اوراق بهادار و نهادهای مالی موضوع قانون بازار اوراق بهادار که مجوز تأسیس یا فعالیت خود را از شورای عالی بورس و اوراق بهادار یا سازمان دریافت نموده و تحت نظارت سازمان فعالیت می‌کنند.

تبصره

ناشران اوراق بهادار در ارایۀ هرگونه خدمات مربوط به اوراق بهادار برای مشتریان جزء اشخاص تحت نظارت محسوب می‌شوند.

بند هفت

مشتری: شخصی که برای دریافت خدمات موضوع فعالیت یکی از اشخاص تحت نظارت، به وی مراجعه می نماید.

بند هشت

کد معاملاتی: شناسه منحصر به فردی است که هر شخص برای ثبت مالکیت اوراق بهادار یا معامله ابزارهای مالی یا کالاهای مورد معامله در بازار سرمایه باید اخذ نماید.

بند نه

معاملات و عملیات مشکوک: معاملات و عملیاتی که اشخاص با در دست داشتن اطلاعات و یا قراین و شواهد منطقی ظن پیدا کنند که این عملیات و معاملات به منظور پولشویی و یا تامین مالی تروریسم انجام می‌شود.

تبصره

قراین و شواهد منطقی عبارت از شرایط و مقتضیاتی است که یک انسان متعارف را در مورد منشاء مال، سرمایه گذاری، سپرده‌گذاری یا سایر عملیات یک شخص (حقیقی، حقوقی) به شک و تردید می اندازد.

بند ده

سامانه جمع آوری معاملات مشکوک: سامانه¬ای است مستقر در واحد اطلاعات مالی که به منظور جمع آوری گزارش های معاملات مشکوک به پولشویی و تامین مالی تروریسم و اطلاعات مربوط به آن ها از سازمانهای مشمول قانون، طراحی و راه اندازی شده است.

بند یازده

پرونده اطلاعات مشتری: اطلاعات در مورد مشتری که هنگام شناسایی و در حین فعالیت وی توسط اشخاص تحت نظارت جمع‌آوری یا تکمیل می‌شود.

 ماده دو

تمامی کارکنان شاغل در اشخاص تحت نظارت موظفند درصورت مشاهده معاملات و عملیات مشکوک به استناد ماده ۲۵ آیین نامه بدون اطلاع مشتری در اسرع وقت مراتب را به مسئول مبارزه با پولشویی در اشخاص تحت نظارت به نحو مقتضی منعکس نمایند. مسئول مورد نظر موظف است در همان روز کاری مراتب را از طریقی که واحد مبارزه با پولشویی سازمان تعیین می نماید، به آن واحد انعکاس دهد. واحد مبارزه با پولشویی سازمان نیز موظف است نسبت به ارسال کلیه گزارش های واصله از طریق سامانه جمع آوری معاملات مشکوک حداکثر ظرف یک روز کاری به واحد اطلاعات مالی اقدام نماید.

تبصره یک

در صورتی که اشخاص تحت نظارت فاقد مسئول مبارزه با پولشویی باشند، مدیر آن واحد مسئولیت اجرای این ماده را به عهده دارد.

تبصره دو

فهرست معیارهای معاملات و عملیات مشکوک توسط واحد اطلاعات مالی تهیه و به روز می شود. واحد مبارزه با پولشویی سازمان موظف است نسبت به اطلاع رسانی مناسب درخصوص آخرین نسخه این معیارها به اشخاص تحت نظارت اقدام نماید.

تبصره سه

تشخیص متصدیان اجرایی در اشخاص تحت نظارت مبنی بر انجام عملیات و معاملات مشکوک، در درجه نخست اهمیت قرار دارد و معیارهای ارایه شده صرفاً بخشی از این معیارها را در بر می گیرد.

 ماده سه

ارسال گزارش معاملات و عملیات مشکوک و نیز سایر گزارش‌هایی که اشخاص تحت نظارت موظف به ارسال آن به واحد مبارزه با پولشویی سازمان هستند، بیانگر هیچ گونه اتهامی به افراد نبوده و اعلام آن به مراجع مذکور، افشای اسرار شخصی محسوب نمی‌گردد و در نتیجه هیچ اتهامی از این بابت متوجه گزارش‌دهندگان نخواهد بود.

 ماده چهار

اشخاص تحت نظارت باید در چارچوب مقررات مربوط رویه‌های قابل اتکایی را جهت اقدامات مرتبط با کشف عملیات و معاملات مشکوک و گزارش‌دهی آن توسط کارکنان خود تدوین و پس از تایید واحد مبارزه با پولشویی سازمان طی بخشنامه‌ای به کلیه کارکنان ابلاغ نمایند.

تبصره

اطمینان از حسن اجرای رویه‌های کشف موارد مشکوک و همچنین بررسی، ارزیابی و در صورت نیاز بازبینی فرایندهای شناسایی و کشف موارد مشکوک به عهده واحد مبارزه با پولشویی سازمان می-باشد.

 ماده پنج

افشای مفاد گزارش معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی، تحت هر عنوان به غیر از مراجع ذیصلاح ممنوع است و با متخلفان برابر قانون رفتار خواهد شد.

 ماده شش

آن دسته از کارکنان اشخاص تحت نظارت که تکالیف قانونی رسماً به آنها ابلاغ شده است در خصوص وظایف موضوع مقررات مبارزه با پولشویی از لحاظ اداری شخصاً مسئول می باشند.

 ماده هفت

مسئولین مبارزه با پولشویی در اشخاص تحت نظارت موظف هستند علاوه بر ارسال گزارش معاملات و عملیات مشکوک (گزارش های معمول)، با استفاده از روش هایی مانند تطبیق اطلاعات با یکدیگر نسبت به کشف معاملات و عملیات مشکوک اقدام و مراتب را به واحد مبارزه با پولشویی سازمان گزارش نمایند.

 ماده هشت

در صورت ظن به عملیات پولشویی ارایه گزارش به سایر مراجع، رافع مسئولیت گزارش دهی معاملات و عملیات مشکوک به واحد مبارزه با پولشویی سازمان نمی باشد.

 ماده نه

واحد مبارزه با پولشویی سازمان موظف است علاوه بر گزارش های موضوع ماده ۲ با به کارگیری ابزارهای سیستمی نسبت به کشف معاملات و عملیات مشکوک از طریق پردازش اطلاعات موجود اقدام نماید و مراتب را به اطلاع واحد اطلاعات مالی برساند.

 ماده ده

چنانچه در گزارشی غیر از گزارش معاملات و عملیات مشکوک، ظن به پولشویی نیز موجود باشد، لازم است علاوه بر ارایه گزارش مذکور؛‌ گزارش معاملات و مشکوک نیز تهیه و به واحد مبارزه با پولشویی سازمان ارسال شود.

 ماده یازده

مسئول واحد مبارزه با پولشویی که توسط اشخاص تحت نظارت رسماً به سازمان معرفی شده است در خصوص معاملات و عملیات مشکوک وظایف و مسئولیت‌هایی بر عهده دارد که شامل موارد زیر می باشد:

بند یک

آموزش کارکنان اشخاص تحت نظارت؛

بند دو

اطمینان از حسن اجرای رویه‌های کشف موارد مشکوک؛

بند سه

نظارت بر استقرار سیستم‌های کنترل داخلی و اجرای صحیح آن؛

بند چهار

بررسی، ارزیابی و در صورت نیاز بازبینی فرایندهای شناسایی و اطمینان از قابل اتکاء بودن این فرآیندها؛

بند پنج

ارجاع معاملات و عملیات مشکوک به واحد مبارزه با پولشویی سازمان؛

بند شش

ارایه پیشنهاد به واحد مبارزه با پولشویی سازمان.

 ماده دوازده

به منظور اجرای صحیح مفاد این دستورالعمل، لازم است واحد مبارزه با پولشویی سازمان در سطح سازمان و واحدهای مبارزه با پولشویی اشخاص تحت نظارت در حوزه مربوطه از اختیارات و دسترسی‌های کافی مانند دسترسی به پرونده اطلاعاتی مشتریان، سوابق معاملاتی و مالی آنان برخوردار بوده و در بررسی، اظهار نظر و ارسال گزارش استقلال داشته باشند.

 ماده سیزده

مسئولین مبارزه با پولشویی موظف هستند پس از دریافت شناسه کاربری سامانه جمع آوری گزارش معاملات مشکوک، نسبت به حفاظت از آن دقت لازم را داشته باشند. بدیهی است با توجه به محرمانه بودن اطلاعات این سامانه،‌ در صورت افشا و هرگونه استفاده غیر مجاز با متخلفین برابر قانون رفتار می شود.

 ماده چهارده

مسئولین مبارزه با پولشویی موظف هستند با بررسی روزانه سامانه جمع آوری گزارش معاملات مشکوک، نسبت به پاسخگویی به استعلامات مندرج در آن در همان روز کاری اقدام و اطلاعات مورد نیاز را در قالب تعیین شده و از طریق سامانه مذکور ارسال نمایند.

 ماده پانزده

اشخاص تحت نظارت موظف هستند در اجرای این دستورالعمل برای کلیه کارکنان ذیربط،‌ آموزش های عمومی و برای کارکنان حوزه های تخصصی نیز آموزش های تخصصی مربوط را طراحی کرده، به اجرا در آورند. لازم است حضور کارکنان در دوره های مذکور در سوابق آموزشی آنان ثبت و نگهداری شود.

 ماده شانزده

این دستورالعمل برای تمامی شعب و نمایندگی اشخاص تحت نظارت لازم الاجرا می باشد. بدیهی است اشخاص تحت نظارت واقع در مناطق آزاد تجاری-صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی نیز از گستره شمول این دستورالعمل خارج نمی باشند.

 مؤخره

این دستورالعمل در ۱۶ ماده و ۶ تبصره در دهمین جلسه شورای عالی مبارزه با پولشویی مورخ ۱۳۹۰/۰۷/۱۹ به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ، لازم الاجراست.

[/private]