دستورالعمل وظایف و اختیارات شرکت بورس اوراق بهادار تهران و شرکت فرابورس ایران در خصوص کارگزاری های عضو

در جهت اجرای مفاد بند ۶ ماده (۱) و ماده (۳۵) قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه ۱۳۸۴ و به منظور تعیین وظایف و اختیارات شرکت بورس اوراق بهادار تهران و شرکت فرابورس ایران در خصوص کارگزاری‌های عضو خود، این دستورالعمل در تاریخ ۱۳۸۶/۰۵/۰۳ و اصلاحیه آن در تاریخ ۱۳۹۲/۱۲/۱۲ به تصویب هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید.

 ماده یک

اصطلاحات به کار رفته در این دستورالعمل به شرح زیر تعریف می‌شوند:

بند الف

سبا: سازمان بورس و اوراق بهادار.

سبا: سازمان بورس و اوراق بهادار.

بند ب

بورس تهران: شرکت بورس اوراق بهادارتهران(سهامی عام)

بورس تهران: شرکت بورس اوراق بهادارتهران(سهامی عام)

[private]

بند ج

فرابورس ایران: شرکت فرابورس ایران(سهامی عام)

فرابورس ایران: شرکت فرابورس ایران(سهامی عام)

بند د

کارگزار : منظور کارگزار عضو بورس تهران یا فرابورس ایران است. در صورتی که دستورالعمل عضویت بورس تهران یا فرابورس ایران به تصویب نرسیده باشد؛ منظور از کارگزار عضو، کارگزاری است که مجوز فعالیت بورس تهران یا فرابورس ایران را دارد.

کارگزار : منظور کارگزار عضو بورس تهران یا فرابورس ایران است. در صورتی که دستورالعمل عضویت بورس تهران یا فرابورس ایران به تصویب نرسیده باشد؛ منظور از کارگزار عضو، کارگزاری است که مجوز فعالیت بورس تهران یا فرابورس ایران را دارد.

 ماده دو

ظرف هفت روز کاری پس از پایان مهلتی که برای کارگزاران به منظور ارسال آخرین گزارش های مربوط به هر ماه تعیین شده است، بورس تهران یا فرابورس ایران ، فرم کنترل مدارک ماهانه کارگزاری‌ را برای هر کارگزاری تکمیل می‌نماید و درصورت مشاهده هرگونه نقص، موضوع را ظرف سه روزکاری کتباً به کارگزاری مربوطه اطلاع می‌دهد. وجود هرگونه نقص در گزارش‌های مذکور براساس این فرم، به منزله عدم دریافت گزارش توسط بورس تهران یا فرابورس ایران می‌باشد.

تبصره یک

در صورتی‌که کارگزار در طول یک سال بیش از یک‌بار در ارسال گزارش‌های موضوع این ماده، مهلت‌های تعیین شده در مقررات مربوطه را رعایت ننماید یا در ارسال گزارش های مربوط به هر ماه بیش از ۱۵ روز تأخیر داشته باشد؛ بورس تهران یا فرابورس ایران موظف است موضوع را به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری‌ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا گزارش نماید.

در صورتی‌که کارگزار در طول یک سال بیش از یک‌بار در ارسال گزارش‌های موضوع این ماده، مهلت‌های تعیین شده در مقررات مربوطه را رعایت ننماید یا در ارسال گزارش های مربوط به هر ماه بیش از ۱۵ روز تأخیر داشته باشد؛ بورس تهران یا فرابورس ایران موظف است موضوع را به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری‌ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا گزارش نماید.

تبصره دو

محتوا و فرم کنترل مدارک ماهانه کارگزاری، متناسب با مقررات مصوب و آنچه بعداً به تصویب می رسد، به پیشنهاد معاونت نظارت بر نهادهای مالی و تأیید ریاست سازمان تعیین و به بورس تهران یا فرابورس ایران ابلاغ می گردد.

محتوا و فرم کنترل مدارک ماهانه کارگزاری، متناسب با مقررات مصوب و آنچه بعداً به تصویب می رسد، به پیشنهاد معاونت نظارت بر نهادهای مالی و تأیید ریاست سازمان تعیین و به بورس تهران یا فرابورس ایران ابلاغ می گردد.

 ماده سه

درصورتی‌که گزارش‌های ماهانه دریافتی موضوع ماده (۲) دارای نقص نباشد، بورس تهران یا فرابورس ایران حداکثر ظرف ۲۰ روز پس از دریافت این گزارش‌ها، فرم بررسی ماهانه کارگزاری را برای هر کارگزاری تکمیل و در صورتی‌که پاسخ به هر یک از سؤالات فرم مذکور نشان دهنده نقض مقررات توسط کارگزاری باشد، توضیح کارگزاری را ظرف هفت روز پس از اتمام مهلت تکمیل این فرم، دریافت و در صورت قانع‌کننده نبودن توضیحات کارگزاری، ظرف سه روزکاری بعد به همراه نظرات خود به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری‌ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا ارسال می‌‌نماید. عدم دریافت یا عدم ارائه توضیحات کارگزاری مانع از ارسال این گزارش به مراجع مذکور نخواهد بود.

تبصره

محتوا و فرم کنترل گزارش های ماهانه کارگزاری، متناسب با مقررات مصوب و آنچه بعداً به تصویب می رسد، به پیشنهاد معاونت نظارت بر نهادهای مالی و تأیید ریاست سازمان تعیین و به بورس تهران یا فرابورس ایران ابلاغ می گردد.

محتوا و فرم کنترل گزارش های ماهانه کارگزاری، متناسب با مقررات مصوب و آنچه بعداً به تصویب می رسد، به پیشنهاد معاونت نظارت بر نهادهای مالی و تأیید ریاست سازمان تعیین و به بورس تهران یا فرابورس ایران ابلاغ می گردد.

 ماده چهار

سبا قبل از آغاز هر سال، برنامۀ رسیدگی سالانه بورس تهران یا فرابورس ایران را تهیه و به آن شرکت اطلاع می‌دهد. بورس تهران یا فرابورس ایران می تواند نظرات اصلاحی خود را در مورد این برنامه به سبا ارائه نماید، تا در صورت تأیید سبا، برنامۀ رسیدگی مطابق آن اصلاح گردد. نظرات اصلاحی قبل از تأیید و ابلاغ سبا، لازم الاجرا نبوده و بورس تهران یا فرابورس ایران باید مطابق برنامۀ رسیدگی که توسط سبا ابلاغ شده است، رسیدگی های خود را انجام دهد.

 ماده پنج

بورس تهران یا فرابورس ایران در هر بازدید از دفاتر مرکزی و شعب و نمایندگی‌های کارگزاری‌ها که در برنامۀ سالانه رسیدگی پیش‌بینی شده است، فرم گزارش بازدید از کارگزاری را حداکثر ظرف مهلت دو روز کاری پس از تاریخ بازدید، تکمیل می‌نماید. درصورتی‌که پاسخ به هریک از سؤالات مطرح شده در این فرم نشان دهندۀ نقض مقررات توسط کارگزاری باشد، بورس تهران یا فرابورس ایران باید توضیحات کارگزاری مربوطه را ظرف یک هفته از تاریخ تکمیل این فرم دریافت و در صورت قانع‌کننده نبودن این توضیحات به همراه نظرات بورس تهران یا فرابورس ایران ظرف مدت یک هفته از اتمام این مهلت به مرجع رسیدگی‌ به تخلفات کارگزاری‌ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا ارسال نماید. عدم دریافت یا عدم ارائه توضیحات کارگزاری مانع از ارسال این گزارش به مراجع مذکور نخواهد بود.

تبصره یک

چگونگی و نحوۀ انتخاب دوره بررسی در فرم مذکور در این ماده و همچنین نحوۀ انتخاب کارگزاری و دفاتر، شعب و نمایندگی آنها و سایر موارد لازم در برنامۀ سالانه رسیدگی بورس تهران یا فرابورس ایران پیش‌بینی می‌شود.

چگونگی و نحوۀ انتخاب دوره بررسی در فرم مذکور در این ماده و همچنین نحوۀ انتخاب کارگزاری و دفاتر، شعب و نمایندگی آنها و سایر موارد لازم در برنامۀ سالانه رسیدگی بورس تهران یا فرابورس ایران پیش‌بینی می‌شود.

تبصره دو

محتوا و فرم بازدید از دفاتر مرکزی و شعب و نمایندگی های کارگزاری ها، متناسب با مقررات مصوب و آنچه بعداً به تصویب می رسد، به پیشنهاد معاونت نظارت بر نهادهای مالی و تأیید ریاست سازمان تعیین و به بورس تهران یا فرابورس ایران ابلاغ می گردد.

محتوا و فرم بازدید از دفاتر مرکزی و شعب و نمایندگی های کارگزاری ها، متناسب با مقررات مصوب و آنچه بعداً به تصویب می رسد، به پیشنهاد معاونت نظارت بر نهادهای مالی و تأیید ریاست سازمان تعیین و به بورس تهران یا فرابورس ایران ابلاغ می گردد.

تبصر سه

هرگاه در فرم گزارش بازدید از کارگزاری، بررسی نمونه‌ای و تصادفی ذکر شده باشد، بورس تهران یا فرابورس ایران باید کاربرگی به همین منظور تهیه نماید که در آن روش‌های رسیدگی شامل نمونه‌ها و نتایج رسیدگی به نحو کافی مستند شود و به ضمیمه فرم مذکور در پرونده کارگزاری نگهداری گردد. سبا می‌تواند موارد مورد نظر خود را در این‌مورد به بورس تهران یا فرابورس ایران اعلام نماید.

هرگاه در فرم گزارش بازدید از کارگزاری، بررسی نمونه‌ای و تصادفی ذکر شده باشد، بورس تهران یا فرابورس ایران باید کاربرگی به همین منظور تهیه نماید که در آن روش‌های رسیدگی شامل نمونه‌ها و نتایج رسیدگی به نحو کافی مستند شود و به ضمیمه فرم مذکور در پرونده کارگزاری نگهداری گردد. سبا می‌تواند موارد مورد نظر خود را در این‌مورد به بورس تهران یا فرابورس ایران اعلام نماید.

 ماده شش

بورس تهران یا فرابورس ایران حداکثر ۲۰ روز پس از دریافت صورت‌های مالی کارگزاری‌ که مصوب مجمع عمومی است، فرم بررسی سالانه کارگزاری‌ها را براساس صورت‌های مالی حسابرسی شده و سایر گزارش‌ها و مدارک دریافتی، برای هر کارگزاری تکمیل می‌نماید و گزارش فعالیت هیأت مدیره، حسابرس و بازرس قانونی آن کارگزاری را مورد بررسی قرار می‌دهد. در صورتیکه جواب هر یک از سؤالات مذکور در این فرم نشان دهنده نقض مقررات توسط کارگزاری باشد یا کارگزاری براساس گزارش حسابرس و بازرس قانونی از قوانین و مقررات تخلف نموده باشد، بورس تهران یا فرابورس ایران ظرف هفت روزپس از پایان این مهلت توضیح کارگزاری را در خصوص هر یک از موارد، دریافت و در صورت قانع‌کننده نبودن توضیحات، به همراه نظرات خود حداکثر ظرف دو روزکاری بعد به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری‌ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا، ارسال می‌نماید.

تبصره

محتوا و فرم بررسی سالانۀ کارگزاری ها، متناسب با مقررات مصوب و آنچه بعداً به تصویب می رسد، به پیشنهاد معاونت نظارت بر نهادهای مالی و تأیید ریاست سازمان تعیین و به بورس تهران یا فرابورس ایران ابلاغ می گردد.

محتوا و فرم بررسی سالانۀ کارگزاری ها، متناسب با مقررات مصوب و آنچه بعداً به تصویب می رسد، به پیشنهاد معاونت نظارت بر نهادهای مالی و تأیید ریاست سازمان تعیین و به بورس تهران یا فرابورس ایران ابلاغ می گردد.

 ماده هفت

به منظور تقویت سیستم نظارتی و کنترل داخلی، کلیۀ بازدیدها باید توسط حداقل دو کارشناس صورت گیرد و کلیۀ فرم های موضوع این دستورالعمل و سایر گزارش های مربوط به رسیدگی ها و بازدیدهای انجام شده توسط بورس تهران یا فرابورس ایران ، باید توسط یک کارشناس تهیه و توسط کارشناس دیگر بررسی و تأیید شود.

 ماده هشت

چنانچه بورس تهران یا فرابورس ایران علاوه بر مواردی که در فرم های موضوع مواد (۲)، (۳)، (۵) و (۶) معین شده است، تمایل داشته باشد رسیدگی های دیگری برای اطمینان از رعایت مقررات از کارگزاری های عضو خود داشته باشد، باید مراتب را به سبا اعلام تا پس از تأیید سبا، در فرم های مربوطه یا در دستور کار یا برنامۀ رسیدگی بورس تهران یا فرابورس ایران ، پیش بینی شود.

 ماده نه

از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این دستورالعمل، بورس تهران یا فرابورس ایران دارای اختیارات زیر است:

بند الف

اعطای مجوز ایجاد شعبه یا نمایندگی به کارگزاری‌های عضو خود؛

اعطای مجوز ایجاد شعبه یا نمایندگی به کارگزاری‌های عضو خود؛

بند ب

اعطای مجوز ایجاد تالار اختصاصی؛

اعطای مجوز ایجاد تالار اختصاصی؛

بند ج

اعطای حق دسترسی به سامانه معاملاتی بورس تهران یا فرابورس ایران به کارگزاری‌های عضو خود؛

اعطای حق دسترسی به سامانه معاملاتی بورس تهران یا فرابورس ایران به کارگزاری‌های عضو خود؛

بند د

صدور مجوز برای کارکنان کارگزاری‌های عضو که گواهینامۀ لازم را دارند، جهت دسترسی به سامانه معاملاتی و ورود به محل‌های معاملات بورس تهران یا فرابورس ایران؛

صدور مجوز برای کارکنان کارگزاری‌های عضو که گواهینامۀ لازم را دارند، جهت دسترسی به سامانه معاملاتی و ورود به محل‌های معاملات بورس تهران یا فرابورس ایران؛

بند هـ

دریافت اطلاعات کارگزاری‌های عضو خود و مدیران و کارکنان آنها در راستای انجام وظایف محوله و ثبت آنها در بانک های اطلاعاتی مربوطه و به روزرسانی مستمر آن.

دریافت اطلاعات کارگزاری‌های عضو خود و مدیران و کارکنان آنها در راستای انجام وظایف محوله و ثبت آنها در بانک های اطلاعاتی مربوطه و به روزرسانی مستمر آن.

بند و

نظارت و بازرسی سرزده و نظام مند طبق برنامۀ اعلامی سبا؛ از شرکت های کارگزاری به منظور حصول اطمینان از اینکه کارگزاران شرایط لازم برای انواع فعالیت های موضوع بند-های الف، ب، ج و د فوق را در مدت اعتبار مجوزهای مزبور حفظ می نمایند.

نظارت و بازرسی سرزده و نظام مند طبق برنامۀ اعلامی سبا؛ از شرکت های کارگزاری به منظور حصول اطمینان از اینکه کارگزاران شرایط لازم برای انواع فعالیت های موضوع بند-های الف، ب، ج و د فوق را در مدت اعتبار مجوزهای مزبور حفظ می نمایند.

بند ز

نظارت بر شرکت های کارگزاری به منظور اطمینان از عدم فعالیت در زمینه هایی که مستلزم اخذ مجوز است، بدون دریافت مجوز مربوطه یا پس از پایان اعتبار آن.

نظارت بر شرکت های کارگزاری به منظور اطمینان از عدم فعالیت در زمینه هایی که مستلزم اخذ مجوز است، بدون دریافت مجوز مربوطه یا پس از پایان اعتبار آن.

بند ح

تهیۀ گزارش های کارشناسی در خصوص شکایت مشتریان از کارگزاران، معاملات و ناهنجاری های بازارها و هرگونه تخلفات احتمالی صورت گرفته توسط کارگزاران به درخواست سبا یا کمیته سازش کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار یا هیأت داوری حسب مورد.

تهیۀ گزارش های کارشناسی در خصوص شکایت مشتریان از کارگزاران، معاملات و ناهنجاری های بازارها و هرگونه تخلفات احتمالی صورت گرفته توسط کارگزاران به درخواست سبا یا کمیته سازش کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار یا هیأت داوری حسب مورد.

تبصره

بورس تهران یا فرابورس ایران در اجرای اختیارات موضوع این ماده ملزم به رعایت مقررات است.

بورس تهران یا فرابورس ایران در اجرای اختیارات موضوع این ماده ملزم به رعایت مقررات است.

 ماده ده

بورس تهران یا فرابورس ایران هر ماه گزارشی از وضعیت کارگزاران فعال و غیر فعال، شعبه های آن‌ها، معامله گران ایستگاه های معاملاتی، تعداد مشتریان برخط و الکترونیکی هر کارگزاری به تفکیک و حجم معاملات آنها، مجوزهای فعالیت اخذ شده یا تمدید شده و همچنین تاریخ اعتبار و اتمام کلیۀ مجوزهای فعالیت کارگزاران را حداکثر تا پانزدهم ماه بعد و همچنین هر سه ماه گزارشی از بررسی ها و بازرسی های انجام شده از شرکت های کارگزاری و دفاتر، شعبه و نمایندگی های آن‌ها را تا پایان ماه بعد تهیه و به سبا ارسال می‌نماید.

 ماده یازده

بورس تهران یا فرابورس ایران باید به منظور اجرای اختیارات و وظایف تعیین شده موضوع این دستورالعمل، همواره نیروی انسانی صلاحیت دار کافی به تشخیص سبا استخدام، آموزش و در اختیار داشته باشد.

 ماده دوازده

بورس تهران یا فرابورس ایران می‌تواند برای انجام موارد مذکور در این دستورالعمل از خدمات حسابرسان معتمد سبا استفاده نماید. استفاده از خدمات سایر نهادهای مربوطه حسب مورد، طبق مقررات در هر حال رافع مسئولیت بورس تهران یا فرابورس ایران در خصوص وظایف و اختیاراتی که به آن ها تفویض شده است، نمی باشد.

 ماده سیزده

یک نسخه از کلیه فرم‌ها و مدارک رسیدگی بورس، در پرونده مخصوصی (بصورت دستی یا الکترونیکی) به گونه ای نگهداری می‌شودکه بازیابی آنها به سهولت امکان پذیر باشد.

 ماده چهارده

در مواقعی که بورس تهران یا فرابورس ایران در بررسی های گزارش های ماهانه، فرم گزارش بازدید از کارگزاری، بررسی گزارش های سالیانه، توضیحات کارگزاری را قانع کننده تشخیص دهد، باید موضوع را طی گزارشی حاوی دلایل قانع کننده بودن توضیحات کارگزاری با تأیید مدیریت مربوطه در بورس تهران یا فرابورس ایران تهیه کرده و به ضمیمۀ فرم گزارش مربوطه بایگانی نماید.

 ماده پانزده

بورس تهران یا فرابورس ایران باید یک نسخه از مقررات مصوب خود درخصوص کارگزاری‌ها را بلافاصله به سبا ارسال نماید. همچنین کلیۀ بخشنامه ها و اطلاعیه های صادره توسط بورس تهران یا فرابورس ایران، باید در چارچوب اختیارات آنها بوده و هم زمان با ابلاغ به کارگزاران، یک نسخه از آن به سبا نیز ارسال گردد.

 ماده شانزده

در خصوص کارگزاری هایی که همزمان در بورس تهران یا فرابورس ایران عضو بوده یا فعال باشند؛ ارسال کلیۀ گزارش های ماهانه، سالیانه و هیأت مدیره به بورس و بررسی آنها توسط بورس کفایت می کند؛ لیکن در خصوص کارگزاری های فعال در فرابورس که عضو بورس نیستند، دریافت و بررسی کلیۀ گزارش های ماهانه، سالیانه و گزارش فعالیت هیأت مدیره به فرابورس در مهلت های تعیین شده در دستورالعمل توسط فرابورس الزامی است.

 ماده هفده

این دستورالعمل در هفده ماده و هشت تبصره در تاریخ ۱۳۹۲/۱۲/۱۲ به تصویب هیأت مدیره سبا رسید و از تاریخ ابلاغ لازم‌الاجرا است.

[/private]