دستورالعمل رتبه بندی کارگزاران بورس کالای ایران

این دستورالعمل به منظور ارزیابی و رتبه‌بندی شرکت‌های کارگزاری عضو بورس کالای ایران براساس معیارهای مختلف تنظیم شده است. ارزیابی و رتبه‌های مختلف تعیین شده براساس این دستورالعمل، در اعطای امتیازات به کارگزاری‌ها به کار رفته و به اطلاع عموم خواهد رسید.

 ماده یک

اصطلاحات و واژه‌های تعریف شده در ماده‌ی (۱) قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه سال ۱۳۸۴، به همان مفاهیم در این دستورالعمل به کار رفته‌اند. واژه‌های دیگر در این دستورالعمل، دارای معانی زیر می‌باشند:

بند یک

سبا: منظور سازمان بورس و اوراق بهادار موضوع ماده (۵) قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذر ماه سال ۱۳۸۴ است.

بند دو

بورس کالا: منظور شرکت بورس کالای ایران (سهامی عام) به شماره ثبت ۳۰۱۹۸۴ نزد مرجع ثبت شرکت‌های تهران است. 

[private]

بند سه

دفتر کارگزاری: منظور ساختمانی است که کارگزاری تمام یا قسمتی از فعالیت‌های خود را در آن انجام می‌دهد و می‌تواند در مالکیت یا در اجاره‌ی کارگزار باشد.

بند چهار

دفتر پذیرش: دفتر کارگزاری است که کارگزار در آن دفتر، سفارش مشتریان در مورد خرید و فروش کالا یا اوراق بهادار پذیرفته شده را دریافت کرده و از طریق ایستگاه معاملاتی مخصوص همان دفتر یا سایر ایستگاهای معاملاتی خود، اجرا می‌کند. این دفاتر در حال حاضر تحت عناوین مختلف اعم از شعبه، دفتر معاملاتی یا تالار اختصاصی شناخته می¬شوند.

بند پنج

ایستگاه معاملاتی: رایانه‌ای است تحت اختیار کارگزاری، که با اخذ مجوز و نصب نرم‌افزارهای لازم، به سامانۀ معاملات بورس کالا متصل است و کارگزار از طریق آن می‌تواند سفارش‌های خرید و فروش کالا یا اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس کالا را اجرا نماید. 

بند شش

نمایندگی: محلی است در مالکیت یا اجاره بلندمدت شخصی غیر از کارگزاری که مالک یا مستأجر آن نیروی انسانی و تجهیزات کافی را طبق مقررات تأمین نموده و یک کارگزاری با اخذ مجوز نمایندگی از بورس کالا برای آن محل، قرارداد نمایندگی با مالک یا مستأجر آن منعقد نموده است و طبق قرارداد نمایندگی، سفارش های مشتریان در محل مذکور دریافت و از طرق مختلف (از جمله به طریق الکترونیکی) جهت اجرا با تأیید کارگزاری به سامانۀ معاملاتی بورس یا به کارگزاری ارسال می گردد و یا از آن محل تحت نظارت کارگزاری، به جذب مشتریان برای دریافت خدمات کارگزاری، اقدام می شود.

بند هفت

کالا یا اوراق بهادار پذیرفته شده: منظور کالا یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا است که طبق مقررات مربوطه در بورس کالا پذیرفته شده و قابلیت معامله دارد.

 ماده دو

مدیریت نظارت بر سبا، بر اساس برنامه ای که به تایید رئیس سازمان می رسد شرکت های کارگزاری فعال در بورس اوراق بهادار تهران را بر اساس معیار های مندرج در جدول زیر ، ارزیابی می کنند.

 معیارهای رتبه‌بندی شرکت‌های کارگزاری بورس کالا

شماره معیار	شرح معیار	حداکثر امتیاز قابل اعطاء	حداقل امتیاز لازم
معیارهای عادی
۱	دفاتر اداری شرکت کارگزاری	۱۵	۴
۲	سرمایه پرداخت شده	۱۰	۳
۳	دفاتر پذیرش فعال	۲۰	۳
۴	اعضای هیات مدیره و مدیرعامل	۸	۳
۵	پرسنل دارای گواهی‌نامه	۱۲	۲
۶	سایر پرسنل	۸	۲
۷	قابلیت سیستم کارگزاری	۲۰	۱۰
۸	قابلیتهای سیستم حسابداری	۱۵	۸
۹	قابلیت سایت اینترنتی	۱۰	۴
۱۰	ارزش معاملات	۳۰	۴
۱۱	تعداد مشتریان	۳۰	۴
۱۲	امتیاز اعطایی توسط شرکت بورس کالای ایران	۱۵	۵
۱۳	امتیاز اعطایی توسط کانون	۱۵	۵
جمع امتیازات عادی		۲۰۸	۵۷
معیارهای تشویقی و تنبیهی
۱۴	مشاوره پذیرش	۱۰	ــ
۱۵	ارزش معاملات صادراتی	۱۰	ــ
۱۶	پذیرش واجرای درخواست الکترونیکی مشتریان	۱۰	ــ
۱۷	حذف شد	ــ	ــ
۱۸	سیستم ضبط مکالمات سفارش دهندگان (call center)	۱۰	ــ
۱۹	حذف شد	ــ	ــ
۲۰	اظهار نظر مشروط، عدم اظهار نظر یا اظهار نظر مردود حسابرس و بندهای بازرس قانونی	ــ	ــ
۲۱	تخلفات کارگزاری	ــ	ــ
جمع امتیازات تشویقی و تنبیهی		۴۰	ــ
جمع کل امتیازات		۲۴۸	۵۷

تبصره یک

روش‌های امتیازدهی براساس معیارهای موضوع این ماده، در پیوست این دستورالعمل آمده است.

تبصره دو

دسته‌بندی کارگزاری‌ها و تعیین دوره‌های ارزیابی هر دسته از کارگزاری‌ها، به عهده‌ی مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا خواهد بود.

 ماده سه

در صورتی که امتیاز شرکت کارگزاری براساس این دستورالعمل، کمتر از حداقل های تعیین شده در ستون آخر جدول موضوع ماده‌ی (۲) شود، موضوع به مرجع رسیدگی گزارش شده و مرجع رسیدگی می تواند مجوز تمام یا بخشی از فعالیت های کارگزاری را تا مدت ۲۰ روز کاری تعلیق کند و برای شرکت کارگزاری مهلتی را برای کسب حداقل امتیازهای تعیین شده در نظر بگیرد. درصورتی که کارگزاری در مهلت تعیین شده موفق به کسب حداقل امتیازهای لازم نشود، مرجع رسیدگی می تواند مجوز فعالیت کارگزاری را لغو نماید یا مهلت دیگری را در نظر بگیرد. جمع مهلت های تعیین شده توسط مرجع رسیدگی از شش ماه تجاوز نخواهد کرد. درهرحال رفع تعلیق پس از مدت تعیین شده توسط مرجع رسیدگی، منوط به کسب حداقل امتیازها و تائید معاونت نظارت بر نهادهای مالی سبا خواهد بود.

 ماده چهار

مطابق جمع امتیازات شرکت کارگزاری براساس معیارهای موضوع ماده ی ۲، ملاک تعیین رتبه‌ی شرکت کارگزاری طبق جدول زیر خواهد بود. رتبه ی شرکت کارگزاری براساس این ماده، و توسط مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا تعیین شده و اعلام عمومی خواهد شد.

رتبه‌بندی شرکت‌های کارگزاری

رتبه	نحوه رتبه بندی کارگزاران	حداقل امتیاز عادی	حداقل امتیاز کل
الف	کسب حداقل ۸۰% از امتیازات عادی  و کسب حداقل ۷۰% از کل امتیازات	۱۶۶	۱۸۴
ب	کسب حداقل ۶۵% از امتیازات عادی  و کسب حداقل ۶۰% از کل امتیازات	۱۳۵	۱۵۸
ج	کسب حداقل ۵۰% از امتیازات عادی  و کسب حداقل ۴۵% از کل امتیازات	۱۰۴	۱۱۸
د	کسب حداقل ۳۵% از امتیازات عادی  و کسب حداقل ۳۰% از کل امتیازات	۷۳	۷۹
هـ	کارگزارنی که امتیاز طبقات بالاتر را کسب نکرده باشند.	–	–

تبصره

کارگزارانی که حداقل امتیازات عادی هر سطح را بیاورند، رتبه آنها براساس کل امتیازات اکتسابی تعیین می گردد.

 ماده پنج

درصورتی که شرکت کارگزاری به هر دلیل از جمله عدم ارائه اطلاعات، اسناد و مدارک، امکان ارزیابی دوره ای را فراهم نیاورد، مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا، کتباً رفع موانع ارزیابی را از شرکت کارگزاری مربوطه تقاضا می کند، آن گاه پس از گذشت ۱۰ روز از اعلام کتبی مذکور و عدم رفع موانع ارزیابی، موضوع توسط مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری گزارش می شود. درصورتی‌که مرجع رسیدگی مذکور دلایل کارگزار را برای این امر موجه تشخیص ندهد، مجوز تمام یا بخشی از فعالیت های شرکت کارگزاری را تعلیق می‌کند و مهلتی را برای رفع موانع در نظر می‌گیرد. فعالیت کارگزاری در این مهلت، همچنان معلق خواهد ماند.

رفع تعلیق موضوع این ماده منوط به رفع موانع ارزیابی و انجام ارزیابی و کسب حداقل امتیازهای لازم خواهد بود. درصورتی که از زمان تعلیق سه ماه بگذرد، و موانع ارزیابی بر طرف نگردند، موضوع مجدداً در مرجع رسیدگی مربوطه طرح شده و مرجع مذکور می تواند پس از رسیدگی، مجوز کارگزاری را لغو نماید.

 ماده شش

این دستورالعمل در ۶ ماده و ۳ تبصره در تاریخ ۱۳۸۹/۱۲/۲۱ به تصویب هیأت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید:

 پیوست – روش امتیازدهی معیارهای رتبه بندی کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران

ماده یک

معیارهای عادی رتبه بندی کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران از این قرار است:

معیار یک

دفاتر اداری شرکت کارگزاری:

منظور از دفاتر اداری کارگزاری، فضای اداری کارگزاری به استثناء مکانهای اختصاص داده شده به دفاتر پذیرش است. امتیاز دفاتر شرکت کارگزاری به شرح زیر محاسبه می‌شود:

۱) جدول ۱-۱ حداقل متراژ را با توجه به مجوزهایی که یک کارگزار دریافت نموده است، نشان میدهد. در صورت تأمین حداقل متراژ موضوع جدول ۱-۱، ۴ امتیاز لحاظ میشود و کارگزارانی که حداقل متراژ را با توجه به مجوزهای دریافتی دارا نباشند، امتیاز آنها به نسبت متراژ دفاتر اداری در مقایسه با حداقل متراژ جدول ۱-۱ محاسبه میگردد. به ازای هر ۳۰ مترمربع دفاتر اداری شرکت کارگزاری مازاد بر حداقل متراژ ذکر شده در جدول ۱-۱، به شرح جدول ۱-۲ امتیاز تعلق میگیرد.

جدول ۱-۱: حداقل متراژ دفاتر اداری با توجه به مجوزهای دریافتی

نام مجوز	حداقل متراژدرمالکیت	حداقل متراژدر اجاره
پایه	۷۰	۹۰
بورس اوراق بهادار	۲۵	۲۵
محصولات فلزی	۲۵	۲۵
فرآورده های نفت و پتروشیمی	۲۵	۲۵
محصولات کشاورزی	۲۵	۲۵
قراردادهای آتی	۲۰	۲۰
جمع کل:	۱۹۰	۲۱۰

 جدول ۱-۲: امتیاز دفاتر اداری مازاد بر حداقل موضوع جدول ۱-۱

ردیف	شرح	کاربری	امتیاز
۱	ملکی	اداری یا تجاری طبق مدارک	۲
۲	ملکی	اجاره به شرط تملیک اداری یا تجاری طبق مدارک	۱
۳	ملکی	مسکونی با موقعیت اداری	۱
۴	ملکی	اجاره به شرط تملیک مسکونی با موقعیت اداری	۰/۷۵
۵	اجاره‌ای	اداری یا تجاری طبق مدارک	۰/۷۵
۶	اجاره‌ای	مسکونی در موقعیت اداری	۰/۵

۲) صرفاً به دفاتری که به فعالیت‌های دارای مجوز شرکت کارگزاری اختصاص داده شده‌اند، امتیاز تعلق می‌گیرد. همچنین برای محلهایی که فاقد قرارداد اجاره یا اسناد مالکیت هستند امتیازی تعلق نمیگیرد.

۳) در رابطه با ملک اجاره به شرط تملیک بر اساس فرمول زیر امتیاز محاسبه میگردد و با مقادیر مندرج در جدول ۱-۲ مقایسه و امتیاز بزرگتر لحاظ میگردد:

معیار دو

سرمایه‌ی پرداخت شده:

۱) با توجه به مجوزهای فعالیت کارگزاری، حداقل سرمایه لازم طبق مقررات جاری محاسبه شده و به آن ۳ امتیاز تعلق میگیرد.

۲) به ازای هر یک میلیارد ریال سرمایهی پرداخت شده مازاد بر حداقل سرمایه ی موضوع بند ۱فوق، یک امتیاز تعلق میگیرد.

۳) مبنای تعیین سرمایه‌ی پرداخت شده، آخرین آگهی شرکت در روزنامه رسمی می‌باشد.

۴) درصورتی‌که سرمایه‌ی پرداخت شده تحت هر عنوان از شرکت خارج شده یا در دارایی هایی خارج از موضوع فعالیتهای دارای مجوز، سرمایه گذاری شده باشد، مبالغ یا داراییهای مذکور از سرمایهی پرداخت شده‌ی شرکت کارگزاری کسر و خالص آن ملاک محاسبه‌ی امتیاز خواهد بود.

۵) حداقل سرمایه لازم طبق مقررات جاری به شرح جدول زیر است. در صورتی که کارگزاری دارای چند مجوز باشد، حداقل سرمایه لازم برای کارگزاری از جمع سرمایۀ پایه مربوط به یکی از مجوزهای فعالیت و سرمایه مازاد مربوط به سایر مجوزهای فعالیت بدست میآید.

جدول۲: حداقل سرمایه لازم برای فعالیتهای مختلف

ردیف	مجوز فعالیت	حداقل سرمایه پایه (میلیاردریال)	حداقل سرمایه مازاد (میلیاردریال)
۱	معامله اوراق بهادار در بورس تهران	۵	۳
۲	معامله محصولات فلزی در بورس کالا	۵	۳
۳	معامله فرآورده های نفت و پتروشیمی در بورس کالا	۵	۳
۴	معامله محصولات کشاورزی در بورس کالا	۳	۱
۵	معامله قراردادهای آتی در بورس( کالا و اوراقبهادار)	–	۱
۶	معامله اوراق بهادار در فرابورس ایران	–	۱
۷	سبدگردانی	۳	۳
۸	مشاور پذیرش	–	۱
۹	مشاور عرضه	–	۱
۱۰	مشاور سرمایهگذاری	۳	۳
۱۱	پردازش اطلاعات مالی	۳	۳

معیار سه

دفتر پذیرش یا نمایندگی فعال:

امتیاز این معیار از مجموع امتیازات دفاتر پذیرش فعال، نمایندگیهای فعال و ایستگاههای معاملاتی فعال بدست می آید و سقف آن ۳۰ امتیاز خواهد بود.

۱-۳- برای هر دفتر پذیرش (اعم از شعبه، دفتر معاملاتی و تالار اختصاصی) که از  محل آن پذیرش سفارش های مشتریان انجام می گیرد به شرح جدول ۳-۱ امتیاز در نظر گرفته می شود. به کلیه ی دفاتر پذیرش به علاوه امتیاز ایستگاههای معاملاتی حداکثر ۳۰ امتیاز تعلق میگیرد.

                              جدول ۳-۱: امتیاز دفتر پذیرش فعال

ردیف	شرح	نحوه امتیازدهی	حداکثرامتیاز برای هر دفتر پذیرش
۱	فضای اختصاصی برای ارباب رجوع	به ازای هر ۱۰ مترمربع فضای اداری یا تجاری در مالکیت شرکت کارگزاری ۲ امتیاز	۴
۲	واحد پذیرش	به ازای هر متصدی پذیرش حداکثر ۲ امتیاز منظور میشود مشروط به اینکه به ازای هر متصدی پذیرش حداقل ۴ مترمربع فضا اختصاص یابد.	۴
۳	تجهیزات اطلاع رسانی	– امکان پخش صدای ناظر معاملات بورس کالا در دفتر پذیرش الف- در دفتر پذیرش مستقر در ساختمان بورس کالا حداکثر یک امتیاز ، ب- در دفتر پذیرش خارج از ساختمانهای بورس کالا و در شهرهایی که بورس کالا تالار دارد حداکثر ۲ امتیاز، ج- در دفتر پذیرش مستقر در سایر شهرها حداکثر ۳ امتیاز. – هر LCD ۰/۵ امتیاز حداکثر ۱/۵ امتیاز – تجهیزات اتصال به اینترنت هر کدام ۰/۲۵ امتیاز حداکثر ۰/۵ امتیاز – امکان اتصال به اینترنت از طریق شبکۀ بیسیم حداکثر ۱ امتیاز – سایر تجهیزات حداکثر ۲ امتیاز	۸

۲-۳- برای هر نمایندگی دارای مجوز فعال کارگزاری، که نزد سازمان یا بورس کالا ثبت شده باشد، امتیازات مطابق جدول ۳-۲ منظور می شود. حداکثر امتیاز برای هر نمایندگی، ۴ امتیاز خواهد بود. به کلیه ی نمایندگی های حداکثر ۱۵ امتیاز تعلق می گیرد.

                              جدول ۳-۲: امتیاز نمایندگی فعال کارگزاری

ردیف	شرح	نحوه امتیازدهی	حداکثرامتیاز برای هر نمایندگی
۱	فضای اختصاصی برای ارباب رجوع	به ازای هر ۱۰ مترمربع ۰/۵ امتیاز	۱/۵
۲	واحد پذیرش	به ازای هر متصدی پذیرش کارگزاری تأیید شده، ۰/۵ امتیاز منظور میشود مشروط به اینکه به ازای هر متصدی یا کاربر حداقل ۴ مترمربع اختصاص یابد.	۱
۳	تجهیزات اطلاع رسانی	– امکان پخش صدای ناظر معاملات بورس کالا در دفتر نمایندگی الف- دفتر نمایندگی مستقر در شهرهایی که بورس کالا تالار دارد حداکثر ۱ امتیاز، ب- دفتر نمایندگی مستقر در سایر شهرها حداکثر ۱.۵ امتیاز. – هر LCD ۰/۲۵ امتیاز حداکثر ۰/۷۵ امتیاز – تجهیزات اتصال به اینترنت هر کدام ۰/۱۵ امتیاز حداکثر ۱ امتیاز – امکان اتصال به اینترنت از طریق شبکۀ بیسیم حداکثر ۱ امتیاز – سایر تجهیزات حداکثر ۲ امتیاز	۵

توضیحات:

الف- در صورتیکه فضای اختصاص یافته در بند ۱ جدول ۳-۱ در مالکیت کارگزاری نباشد، از نسبت های که براساس امتیازات مندرج در جدول ۱-۲ محاسبه میشوند، برای تعیین امتیاز استفاده خواهد شد و همچنین در صورتی که فضای اختصاصی برای هر متصدی پذیرش یا معامله گر در بندهای ۲ و ۴ جدول ۳-۱ یا بند ۲ جدول ۳-۲، کمتر از ۴ مترمربع باشد، به ازای هر متصدی پذیرش ۴ مترمربع از فضای دفتر پذیرش اختصاص داده خواهد شد. همچنین در مورد صفحات نمایش LCD، در هر دفتر پذیرش امتیاز حداکثر ۲ صفحه نمایش LCD که تابلوی بورس کالا را نمایش دهد و حداکثر یک صفحه نمایش LCD که معاملات یا سفارشهای قراردادهای آتی را نمایش می دهد، لحاظ خواهد شد.

لازم به ذکر است امتیازات جداول فوق به شرط ۱۲ ماه فعالیت منتهی به دورۀ بررسی می باشد. در صورتی که فعالیت دفتر پذیرش کمتر از ۱۲ ماه باشد، به نسبت ماه فعالیت، امتیاز حاصل از جداول فوق تعدیل می شود.

ب- امتیازات دفتر پذیرش و نمایندگی کارگزاری در تهران، اصفهان، کیش و همچنین شهرهایی که بورس کالا در آن شهرها تالار دارد، مشروط به فعال بودن به شرح جداول فوق در نظر گرفته می شود. در صورتی که محل دفتر پذیرش یا نمایندگی، شهرهای دیگر غیر از شهرهای مذکور باشد، ضریب ۱/۲ و خارج از کشور ضریب ۱/۵ در نظر گرفته می شود.

ج- امتیازات در نظر گرفته شده مطابق جدول فوق صرفاً برای دفاتر پذیرش و نمایندگی های فعال که در آن عملاً سفارش مشتریان دریافت می شود، در نظر گرفته می شود و امتیاز برای واحد پذیرش یا اتاق معاملات نیز در صورتی در نظر گرفته می شود که متصدی پذیرش یا معامله گر مربوطه معرفی شده در آن محل مستقر و آماده ی ارائه ی خدمت باشد.

د- در دفتر پذیرش (اعم از شعبه، نمایندگی یا تالار اختصاصی) که بطور همزمان خدمات و معاملات مربوط به بورس اوراق بهادار و بورس کالا ارائه می شود، در صورت قابل تفکیک بودن، امتیازات اختصاصی مربوط به بورس اوراق بهادار و بورس کالا بطور مجزا محاسبه و منظور می شود و در غیر این صورت امتیازات به طور مساوی بین هر فعالیت تقسیم می گردد.

۳-۳- امتیازات ایستگاههای معاملاتی کارگزاران در شهرهایی که بورس کالای ایران دارای تالار می باشد و کارگزار در آن تالار دارای ایستگاه کاری فعال باشد، به ازای هر ایستگاه ۳ امتیاز تخصیص داده می شود.

لازم به ذکر است امتیازات فوق در صورتی لحاظ می گردد که کارگزاری یک مسئول پذیرش و یک معامله گر تمام وقت در محل مربوطه داشته باشد و درصورت عدم وجود هر یک از افراد مذکور ۵۰ درصد امتیازات هر ایستگاه معاملاتی به کارگزاری تعلق می گیرد.

معیار چهار

هیأت مدیره و مدیرعامل:

۱) سقف امتیاز هر کدام از اعضای هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت  کارگزاری به شرح جدول ۴-۱ زیر است که نصف آن به سوابق تحصیلی و نصف دیگر آن به سوابق تجربی، تخصیص می یابد.

جدول۴-۱: سقف امتیاز اعضای هیأت مدیره و مدیر عامل کارگزاری

ردیف	سمت	سقف امتیاز تحصیلی	سقف امتیاز تجربی
۱	مدیرعامل	۱/۵	۱/۵
۲	عضوموظف هیأت مدیره	۱	۱
۳	عضوغیرموظف هیأت مدیره	۰/۵	۰/۵

۲) در صورتی که امتیاز سوابق تحصیلی مدیرعامل یا عضو هیأت مدیره طبق دستورالعمل تأیید صلاحیت حرفه ای مدیران نهادهای مالی حداقل برابر ۷۰ باشد، سقف امتیازات تحصیلی مندرج در جدول ۴-۱ فوق در نظر گرفته می شود و درغیر این صورت، امتیاز سوابق تحصیلی مدیرعامل یا عضو هیأت مدیره برعدد ۷۰ تقسیم شده و در سقف امتیاز تحصیلی مندرج در جدول ۴-۱ ضرب می شود تا امتیاز سوابق تحصیلی وی حاصل شود.

۳) در صورتی که امتیاز سوابق تجربی مدیرعامل یا عضو هیأت مدیره طبق دستورالعمل تأیید صلاحیت حرفه ای مدیران نهادهای مالی حداقل برابر ۱۰۰ باشد، سقف امتیازات تجربی مندرج در جدول ۴-۱ فوق در نظر گرفته می شود و درغیر این صورت، امتیاز سوابق تجربی مدیرعامل یا عضو هیأت مدیره برعدد ۱۰۰ تقسیم شده و در سقف امتیاز تجربی مندرج در جدول ۴-۱ ضرب می شود تا امتیاز سوابق تجربی وی حاصل شود.

۴) صرفاً امتیاز اعضای هیأت مدیره و مدیرعاملی که تأیید صلاحیت آنها طی دوره رسیدگی طبق دستورالعمل تأیید صلاحیت حرفه ای مدیران نهادهای مالی معتبر باشد، محاسبه و منظور خواهد شد. در صورتی که مدیرعامل، عضوهیأت مدیره نیز باشد، صرفاً امتیاز مدیرعاملی وی محاسبه و منظور می گردد.

معیار پنج و شش

نیروی انسانی دارای گواهی‌نامه و سایر پرسنل:

۱- برای محاسبه امتیاز این معیار پرسنل مربوط باید از طرف شرکت کارگزاری بیمه شده باشند مگر اشخاص زیر:

الف- اعضای هیأت علمی در دانشگاهها یا مؤسسات آموزش عالی
ب- اشخاص بازنشسته
ج- اشخاص مأمور به خدمت در کارگزاری که در محل استخدام خود بیمه اند.

لازم به ذکر است در صورتی که پرسنلی در محل دیگری غیر از کارگزاری بیمه شده باشند به شرط ارائه ی مدارک بیمه ای خود حداکثر به عنوان پرسنل پاره وقت در کارگزاری محاسبه خواهند شد.

۲- برای پرسنل دارای گواهینامه‌ی تحلیل‌گری و یا گواهینامه ی معامله گری قراردادهای آتی هر نفر ۲ امتیاز و دارای گواهی‌نامه‌ی اصول مقدماتی بورس کالا هر نفر ۱/۵ امتیاز در نظر گرفته می شود. در صورتی که از دارندگان گواهی نامه های تحلیل گری یا اصول مقدماتی اوراق بهادار در فعالیت های مربوط به کالا استفاده شود، ضریب ۰/۷۵ برای امتیازات پیش گفته در نظر گرفته می شود.

۳- برای پرسنل بدون گواهی‌نامه برای لیسانس و بالاتر در سطح کارشناسی مشغول در بخش‌پذیرش، تحلیل اطلاعات، بخش حسابداری، معامله‌گری، مشاوره و پردازش اطلاعات مالی به ازای هر نفر یک امتیاز و برای پرسنل مشغول در سایر فعالیت‌ها هر کدام ۰/۵ امتیاز.

۴- پرسنلی که حداقل ۴۰ ساعت در هفته در کارگزاری مشغول باشند به عنوان پرسنل تمام وقت و پرسنلی که بین ۲۰ ساعت تا ۴۰ ساعت در کارگزاری مشغول باشند پرسنل نیمه وقت و در صورتی که کمتر از ۲۰ ساعت در کارگزاری مشغول باشند پرسنل پاره وقت محسوب خواهند شد. ضریب وضعیت استخدامی براساس قرارداد استخدامی، برای پرسنل تمام‌وقت ۱، برای پرسنل نیمه‌وقت ۰/۵ و برای پرسنل پاره‌وقت ۰/۲۵ در نظر گرفته می‌شود.

۵- برای کارکنانی که اسامی آن‌ها قبلاً به سازمان یا بورس کالا اعلام شده، ضریب اطلاع‌رسانی برابر یک و برای سایر کارکنان ۰/۵ در نظر گرفته می‌شود.

۶- امتیاز هر نفر از پرسنل کارگزاری در ضریب وضعیت استخدامی و ضریب اطلاع‌رسانی ضرب شده و با یکدیگر جمع می‌شود تا امتیاز نیروی انسانی شرکت کارگزاری بدست آید.

۷- در صورتی که کارگزاری در بورس اوراق بهادار تهران نیز فعالیت داشته باشد، امتیاز آن بخش از پرسنل کارگزاری که هم زمان در فعالیت های بورس اوراق بهادار و بورس کالا، ارائه خدمت می کنند، بطور مساوی در رتبه بندی مربوط به بورس اوراق بهادار و بورس کالا تسهیم می گردد.

معیار هفت

قابلیت سیستم کارگزاری:
جزئیات نحوه امتیازدهی قابلیت سیستم‌های کارگزاری به شرح زیر می‌باشد:

۱-۷- ثبت اطلاعات مشتریان در سیستم کارگزاری: برای ثبت اطلاعات مشتریان در سیستم رایانه ای کارگزاری حداکثر ۶ امتیاز به شرح زیر محاسبه می‌شود:

۱-۱-۷- در دوره مورد بررسی، تعداد کافی از مشتریان به صورت تصادفی انتخاب خواهد شد و نحوه ثبت اطلاعات به شرح زیر بررسی می‌شود:

الف) تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقیقی و حقوقی و وکیل طبق نمونه سازمان، 

ب) مشخصات فردی (شامل نام و نام‌خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه،تاریخ تولد، محل صدور، شماره ملی)،

ج) اطلاعات تماس (شامل نشانی، کدپستی و تلفن)،
د) مشخصات حساب بانکی،
ه) نمونه امضاء و کپی شناسنامه اسکن شده.

۲-۱-۷- برای تکمیل فرم های مشخصات مشتریان و وکلای آنها حداکثر ۱ امتیاز، برای ثبت مشخصات فردی حداکثر ۱/۵ امتیاز، ثبت اطلاعات تماس حداکثر ۱/۵ امتیاز، ثبت اطلاعات حساب بانکی حداکثر ۱/۲۵ امتیاز و ثبت نمونه‌ی امضاء حداکثر ۰/۷۵ امتیاز در نظر گرفته می‌شود.

۲-۷- ثبت سفارش‌ها: 

درصورت ثبت کلیه سفارش‌های خرید و فروش (حضوری،تلفنی و سیستم پیام کوتاه) قبل از انجام معامله در سیستم کامپیوتری کارگزاری حداکثر ۶ امتیازتعلق می گیرد.

۳-۷- دریافت اطلاعات در شعب:

۱-۳-۷- در صورتی‌ که سیستم کارگزاری تحت web و دارای مدیریت سفارش ها بوده و اطلاعات و معاملات مشتریان به صورت مرکزی در سیستم کارگزاری ذخیره و به هنگام شده و در دسترس شعب قرار گیرد حداکثر ۲ امتیاز.

۲-۳-۷- درصورتی‌که هر یک از شعب دارای سیستم کارگزاری جداگانه باشد ولی از طریق web از طرف دفتر مرکزی تنها قابلیت کنترل دارد حداکثر ۱/۵ امتیاز.

۳-۳-۷- در صورتی‌ که شعب دارای سیستم کارگزاری جداگانه باشد و از طریق‌ web نیز کنترلی بر روی سیستم کارگزاری از طریق دفتر مرکزی نمی‌تواند صورت گیرد حداکثر ۱ امتیاز.

۴-۳-۷- درصورتی‌که در شعبه سیستم کارگزاری وجود نداشته یا شعبه به هیچ طریق به سیستم کارگزاری مرکز متصل نباشد، امتیازی تعلق نمی‌گیرد.

۴-۷- وضعیت بایگانی سفارش‌ها:

در نمونه مورد بررسی، نسبت سفارش‌های غیرالکترونیکی که به صورت سریالی در محل خود بایگانی شده باشد، محاسبه می شود. در صورتی که این نسبت بیش از ۸۰ درصد باشد به ازای هر یک درصد بیشتر ۰/۱۵ امتیاز حداکثر ۳ امتیاز در نظر گرفته می‌شود.

۵-۷- وضعیت بایگانی مدارک هویتی:

در نمونه ی انتخابی از مشتریان،نسبت مشتریانی که مدارک و فرم های شناسایی آنها طبق مقررات تهیه و به صورت الفبایی یا روش منظم دیگری بایگانی شده باشند، محاسبه می گردد. در صورتی که این نسبت بیش از ۷۰ درصد باشد به ازای هر یک درصد بیشتر ۰/۱ امتیاز حداکثر تا سقف ۳ امتیاز منظور می گردد.

معیار هشت

قابلیت سیستم حسابداری:
امتیازات سیستم حسابداری حداکثر تا سقف ۱۵ امتیاز به شرح زیر محاسبه می شود:

۱) در نمونه ای از اسناد حسابداری، نسبت اسناد حسابداری که توسط مدیرمالی و مدیرعامل یا نماینده ی وی تائید شده باشند، نسبت به کل نمونه محاسبه می گردد. در صورتی که این نسبت بیش از ۸۰ درصد باشد به ازای هر یک درصد بیشتر ۰/۱۵ امتیاز حداکثر تا سقف ۳ امتیاز منظور می گردد. در نمونه ی مورد بررسی، اسناد یک هفته ی اخیر منظور نمی شود، ولی نمونه طوری انتخاب می گردد که اسناد با تاریخ مؤخر حجم بیشتری از نمونه را تشکیل دهند.

۲) در صورت تهیه صورت مغایرت بانکی هفتگی به صورت مکتوب با امضای مدیر مالی برای کلیه ی حساب های بانکی در دوره ی مورد بررسی، ۳ امتیاز.

۳) در صورت انجام اقدام لازم برای رفع اقلام باز صورت مغایرت بانکی موضوع بند ۲ حداکثر ۳ هفته پس ازتهیه صورت مغایرت بانکی، ۳ امتیاز.

۴) تهیه فهرست سنی مانده بدهکاران و بستانکاران کارگزاری هر ۱۵ روز یک بار با امضای مدیرعامل کارگزاری و انجام اقدامات لازم برای تعیین تکلیف مانده های با عمر بیش از ۱۵ روز، ۲ امتیاز.

۵) در صورتی که شرکت برای پرداخت چک از فرم دستور پرداخت با شماره سریال چاپی استفاده نماید بر اساس نمونه انتخابی در صورتی که ۹۰ درصد آنها بطور کامل تکمیل گردیده باشد به ازای هر یک درصد بیشتر ۰/۱ امتیاز تا سقف یک امتیاز در نظر گرفته می شود.

۶) در صورتی که شرکت برای دریافت چک از فرم دریافت چک با شماره سریال چاپی استفاده نماید بر اساس نمونه انتخابی در صورتی که ۹۰ درصد آنها بطور کامل تکمیل گردیده باشد به ازای هر یک درصد بیشتر ۰/۱ امتیاز تا سقف یک امتیاز در نظر گرفته می شود. در صورتی که کارگزاری بطور کلی چک دریافت نکند و کلیه ی دریافت ها از طریق واریز به حساب کارگزاری صورت پذیرد، یک امتیاز این بند به وی تعلق می گیرد.

۷) در صورتی که شرکت طلب مشتریان را از طریق واریز وجه به حساب بانکی آنها انجام دهد، بر اساس نمونه انتخابی در صورتی که ۹۰ درصد آنها از طریق واریز به حساب صورت گرفته باشد، به ازای هر یک درصد بیشتر ۰/۲ امتیاز تا سقف ۲ امتیاز در نظر گرفته می شود.

۸) در صورتیکه اظهارنظر حسابرس راجع به آخرین صورت های مالی سالانه کارگزاری که قبل از تاریخ رتبه بندی تهیه شده است مقبول باشد، حداکثر ۲ امتیاز.

معیار نه

قابلیت سایت اینترنتی:

۱) درصورتی که اطلاعات عمومی شرکت کارگزاری شامل مشخصات ثبتی کارگزاری، مشخصات مدیران، نشانی و تلفن و مشخصات مسئولین کلیه ی دفاتر کارگزاری، اطلاعات راجع به سرمایه ی ثبت و پرداخت شده ی کارگزاری و اطلاعات راجع به مجوزهای اخذ شده، در سایت اینترنتی شرکت کارگزاری درج شده و تغییرات آن حداکثر یک هفته پس از تغییر به روزرسانی شود، ۲ امتیاز.

۲) امکان مشاهده ی گردش حساب توسط مشتری از طریق رمز عبور به طوری که حساب مشتری در هر روز وقایع مالی تا پایان روز قبل را منعکس نماید حداکثر ۲ امتیاز.

۳) امکان مشاهده ی وضعیت سفارش بلافاصله پس از هر اقدامی که کارگزاری روی سفارش انجام می دهد، از طریق رمز عبور، حداکثر ۲ امتیاز.

۴) برای ارائه تحلیل روزانه از بازار و اخبار آن به طوری که تا پایان هر روز در سایت کارگزاری منتشر شود یا برای مشتریان خاص ارسال یا در دسترس آنها قرار گیرد، حداکثر ۲ امتیاز.

۵) در صورت داشتن مجوز مربوطه اعم از مشاور پذیرش در بورس کالا ، پردازش اطلاعات مالی یا مشاور سرمایه گذاری و تهیه گزارش تحلیلی در دوره ی مورد بررسی در هر ماه حداقل از یک کالای پذیرفته شده در بورس کالا و انتشار آن در سایت اینترنتی کارگزاری، به نام کارگزاری به همراه نام تهیه کننده و تاریخ تهیه آن و یا برای مشتریان خاص ارسال یا در دسترس آنها قرار گیرد ، حداکثر ۲ امتیاز.

معیار ده

ارزش معاملات 

امتیاز ارزش معاملات شرکت کارگزاری به شرح بندهای ۱۰-۱ ، ۱۰-۲ و ۱۰-۳ زیر محاسبه می گردد. جمع امتیاز این سه بند (۱۰-۱۰،۱-۲ و ۱۰-۳) امتیاز ارزش معاملات کارگزاری را تشکیل داده که سقف آن حداکثر ۳۰ امتیاز در نظر گرفته می شود.

لازم به ذکر است ارزش معاملات به تفکیک محصولات فلزی، فرآورده های نفت و پتروشیمی و محصولات کشاورزی محاسبه می گردد.

۱-۱۰- امتیاز ارزش معاملات خرید: 

سقف امتیاز ارزش معاملات خرید برابر ۱۵ امتیاز است که از جمع امتیازات مربوط به معاملات خرید هر گروه کالایی پذیرفته شده (اعم از گروه محصولات فلزی، گروه فراورده های نفت و پتروشیمی، گروه محصولات کشاورزی و…) در بورس کالا بدست می آید، سقف امتیاز ارزش معاملات خرید هر گروه کالایی ۵/۵ امتیاز است که برای محاسبه امتیاز هر گروه کالا ابتدا جمع ارزش معاملات خرید بعد از کسر معاملات مچینگ کارگزاری در آن گروه کالا در دوره ارزیابی، نسبت به ارزش کل این نوع معاملات محاسبه شده و با عدد (Ai) که از فرمول زیر محاسبه می‌شود، مقایسه می‌گردد و به ازاء هر یک درصد بیشتر از عدد Ai، امتیاز در نظر گرفته می‌شود. لازم به ذکر است اعداد استثنایی از محاسبات کنار گذاشته می‌شوند.

۲-۱۰-امتیاز ارزش معاملات فروش: 

سقف امتیاز ارزش معاملات فروش برابر ۸ امتیاز است که برای هر گروه کالایی پذیرفته شده( اعم از گروه محصولات فلزی، گروه فراورده های نفت و پتروشیمی، گروه محصولات کشاورزی و…) در دورۀ بررسی، که کارگزاری حداقل یک نماد از آن را عرضه و به فروش رسانده است، برای هر گروه کالای iام تا سقف ۳/۵ امتیاز لحاظ می شود که برای محاسبه امتیاز هر گروه کالا به شرح ذیل عمل می گردد:

۱- ابتدا جمع ارزش معاملات فروش تعدیل شده(بعد از کسر معاملات مچینگ) هر کارگزاری در آن گروه کالا در دوره ارزیابی، طبق فرمول ذیل در دوره ارزیابی، نسبت به ارزش کل این نوع معاملات محاسبه می شود:

= ارزش معاملات فروش گروه محصول iام تعدیل شده کارگزاری در دورۀ بررسی

M_i= تعداد نمادهای مربوط به گروه محصول iام که در دورۀ بررسی توسط کارگزاری در بورس کالا عرضه و به فروش رفته است

N_i=تعداد نوع محصول عرضه و به فروش رفته توسط کارگزاری در دوره بررسی با توجه به گروه کالایی iام

Y_i= تعداد نماد پذیرفته شده در گروه کالایی iام در دورۀ بررسی

Z_i=تعداد نوع محصولات قابل معامله در دورۀ بررسی با توجه به گروه کالایی iام

S_i= ارزش معاملات فروش کارگزار در دورۀ بررسی با توجه به گروه کالایی iام

۲- سپس جمع ارزش معاملات فروش تعدیل شده بعد از کسر معاملات مچینگ کارگزاری در آن گروه کالا در دوره ارزیابی، نسبت به ارزش کل این نوع معاملات محاسبه شده و با عدد (Ai) که از فرمول زیر محاسبه می‌شود، مقایسه می‌گردد و به ازاء هر یک درصد بیشتر از عدد Ai، امتیاز در نظر گرفته می‌شود. لازم به ذکر است اعداد استثنایی از محاسبات کنار گذاشته می‌شوند.

۳-۱۰- امتیاز معاملات آتی:

سقف امتیاز قراردادهای آتی معامله شده ۷ امتیاز است. ارزش قراردادهای معامله شده شامل قراردادهای آتی خرید و فروش هر کارگزار در طی دوره مورد ارزیابی محاسبه شده و با عدد (A) که از فرمول زیر محاسبه می‌شود، مقایسه می‌گردد و به ازاء هر یک درصد بیشتر از عدد A، امتیاز در نظر گرفته می‌شود. مجموع امتیازات بیش از سقف تعیین شده نخواهد بود. اعداد استثنایی از محاسبات کنار گذاشته می‌شوند.

معیار یازده

تعداد مشتریان:

امتیازتعداد مشتریان شرکت کارگزاری به شرح بندهای ۱۱-۱ و ۱۱-۲ زیر محاسبه می گردد. جمع امتیاز این دو بند (۱۱-۱ و ۱۱-۲) امتیاز تعداد مشتریان کارگزاری را تشکیل داده که سقف آن حداکثر ۳۰ امتیاز در نظر گرفته می شود.

۱-۱۱- امتیاز تعداد مشتریان معاملات کالای کارگزاری:

امتیاز تعداد مشتریان کارگزاری در بخش معاملات کالا که سقف آن ۲۰ امتیاز خواهد بود، حاصل جمع امتیازات مطابق بندهای ۱۱-۱-۱ و ۱۱-۱-۲ می باشد. لازم به ذکر است امتیاز تعداد مشتریان به تفکیک گروه محصولات فلزی، فرآورده های نفت و پتروشیمی و محصولات کشاورزی محاسبه می گردد.

۱-۱-۱۱- امتیاز تعداد مشتریان معاملات کالای کارگزاری برای هر گروه کالایی جداگانه و به شرح ذیل محاسبه می گردد، امتیاز تعداد مشتریان هر گروه کالایی حداکثر ۸ امتیاز است. جمع امتیازات تعداد مشتریان هر گروه کالا، امتیاز کل تعداد مشتریان کالایی را تشکیل می دهد و سقف آن حداکثر ۲۰ امتیاز خواهد بود.

الف) ابتدا

tx_i،dx_i، vx_i به شرح زیر محاسبه می گردد:

tx_{i= نسبت تعداد دفعات معاملات مشتری}

t_i= تعداد دفعات معاملات یک مشتری کارگزاری در دورۀ بررسی

dx_i= نسبت تعداد روزهای معاملات مشتری

d_i= تعداد روزهای معاملات یک مشتری کارگزاری در دورۀ بررسی

vx_i= نسبت ارزش هر دفعه معامله مشتری

v_i= متوسط ارزش هر دفعه معامله یک مشتری کارگزاری در دورۀ بررسی

T= متوسط تعداد دفعات معاملات مشتریان است که از تقسیم تعداد دفعات معاملات کل بورس کالا بر تعداد مشتریان فعال در دوره بررسی بدست می آید.

D= متوسط تعداد روزهای معاملات مشتریان است که از تقسیم جمع تعدادروزهای معاملات کل مشتریان بازار بر تعداد مشتریان فعال در دوره رسیدگی بدست می آید.

V= متوسط ارزش هر دفعه معاملۀ کل مشتریان است که از تقسیم ارزش کل معاملات بر تعداد دفعات کل معاملات در دوره رسیدگی بدست می آید.

لازم به ذکر است سقف txi و dxi هر یک ۲ امتیاز و سقف vxi برابر ۱ می باشد.

ب) سپس امتیاز هر مشتری(Ci) به شرح زیر محاسبه می گردد (سقف امتیاز هر مشتری ۱/۸ است):

که در آن ۱α ضریب تعدیل است و به گونه ای تعیین می شود تا امتیاز مشتری کارگزاری متناسب با امتیاز مشتریان معاملات قراردادهای آتی کارگزاری بدست آید.

ج) با توجه به متوسط تعداد مشتریان هرکارگزاری امتیاز تعداد مشتریان کارگزاری به شرح زیر بدست می آید:

n = تعداد مشتریان کارگزار مورد بررسی 
N = مجموع تعداد مشتریان فعال همۀ کارگزاران در دوره بررسی
B = تعداد کل کارگزاران فعال در دوره بررسی

۲-۱-۱۱- امتیاز تعداد مشتریان جدید کارگزاری که برای اولین بار وارد بورس کالا شده و در دورۀ بررسی کد معاملاتی دریافت نموده اند برای هر گروه کالا جداگانه وبه شرح ذیل محاسبه می گردد. سقف امتیاز تعداد مشتریان جدید هر گروه کالا ۴ امتیاز و مجموع آنها تا سقف حداکثر ۱۰ امتیاز خواهد بود:

الف) ابتدا امتیاز هر مشتری جدید(Ci) به شرح زیر محاسبه می گردد (سقف امتیاز هر مشتری یک است):

V_{i= متوسط ارزش معاملۀ کل مشتریان در گروه کالای iام است که از تقسیم ارزش کل معاملات بر تعداد کل مشتریان در دوره بررسی در گروه کالایی iام بدست می¬آید.}

_{ب) سپس با توجه به امتیاز هر مشتری، امتیاز تعداد مشتریان جدید کارگزاری به شرح زیر بدست می آید:}

n = تعداد مشتریان جدید کارگزار مورد بررسی 
N = مجموع تعداد مشتریان جدید همۀ کارگزاران در دوره بررسی
B = تعداد کل کارگزاران فعال در دوره بررسی

= ضریب تعدیل است و به گونه ای تعیین می شود تا امتیاز مشتری کارگزاری متناسب با امتیاز مشتریان معاملات قراردادهای آتی کارگزاری بدست آید.

۱۱- ۲- امتیاز تعداد مشتریان معاملات قراردادهای آتی کارگزاری:

امتیاز تعداد مشتریان معاملات قراردادهای آتی کارگزاری به شرح ذیل محاسبه می گردد و سقف آن حداکثر ۱۰ امتیاز خواهد بود.

الف) ابتدا fxi ، dxi ، vxi به شرح زیر محاسبه می گردد:

fx_{i= نسبت تعداد قراردادهای آتی مشتری}

t_{i= تعداد قراردادهای آتی منعقدۀیک مشتری کارگزاری در دورۀ مورد بررسی}

dx_{i= نسبت تعداد روزهای معاملات قراردادهای آتی مشتری}

d_{i= تعداد روزهای معاملات قراردادهای آتی یک مشتری کارگزاری در دورۀ مورد بررسی}

vx_{i= نسبت ارزش هر قرارداد آتی مشتری}

v_{i= متوسط ارزش یک قراردادهای آتی مشتری کارگزاری در دورۀ مورد بررسی}

F= متوسط تعداد قراردادهای آتی مشتریان است که از تقسیم تعداد قراردادهای آتی بر تعداد مشتریان فعال در دوره بررسی بدست می آید.

D= متوسط تعداد روزهای معاملات مشتریان است که از تقسیم جمع تعداد روزهای معاملات قراردادهای آتی کل مشتریان بازار بر تعداد مشتریان فعال در دوره بررسی بدست می آید.

V= متوسط ارزش قراردادهای آتی مشتریان است که از تقسیم ارزش قراردادهای آتی سهام فعال در بازار بر تعداد قراردادهای آتی فعال در دوره بررسی بدست می آید.

لازم به ذکر است سقف fxi و dxi هر یک ۲ امتیاز و سقف vxi برابر ۱ می باشد.

ب) سپس امتیاز هر مشتری(Ci) به شرح زیر محاسبه می گردد (سقف امتیاز هر مشتری ۱/۸ است):

γ ضریب تعدیل است و به گونه ای تعیین می شود تا امتیاز مشتری معاملات قراردادهای آتی، متناسب با امتیاز سایر مشتریان بدست آید.

ج) با توجه به متوسط تعداد مشتریان هرکارگزاری امتیاز تعداد مشتریان قراردادهای آتی کارگزاری به شرح زیر بدست می آید:

n = تعداد مشتریان کارگزاری که در دورۀ بررسی اقدام به معاملات نموده اند. 
N = مجموع تعداد مشتریان فعال قراردادهای آتی همۀ کارگزاران در دوره بررسی
B = تعداد کل کارگزاران فعال در زمینه قراردادهای آتی در دوره بررسی

معیار دوازده

امتیاز اعطایی توسط شرکت بورس کالای ایران:

امتیاز این معیار به براساس پیشنهاد شرکت بورس کالا( پیوست ۲ این دستور العمل) تعیین و تا سقف ۱۵ امتیاز محاسبه خواهد گردید. در صورتی که سازمان نظری در خصوص نحوه امتیازدهی شرکت بورس داشته باشد آن را به شرکت بورس کالا ارائه خواهد داد تا در صورت لزوم در نحوه محاسبه امتیاز این معیار تغییرات لازم اعمال گردد.

معیار سیزده

امتیاز اعطایی توسط کانون:

امتیاز این معیار به براساس پیشنهاد کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار(پیوست ۳ این دستور العمل) تعیین و تا سقف ۱۵ امتیاز محاسبه خواهد گردید. در صورتی که سازمان نظری در خصوص نحوه امتیازدهی کانون داشته باشد آن¬را به کانون ارائه خواهد داد تا در صورت لزوم در نحوه محاسبه امتیاز این معیار تغییرات لازم اعمال گردد.

ماده دو

معیارهای تشویقی و تنبیهی رتبه بندی کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران از این قرار است:

معیار چهارده

مشاوره پذیرش:

سقف این معیار ۱۰ امتیاز می باشد. به ازای هر قرارداد مشاور پذیرش در بورس کالا (کارگزار معرف) منعقد شده در یک سال اخیر که به سازمان ارائه شده که از نظر شرکت بورس کالا توسط کارگزار فعالانه پی گیری شده باشد با توجه به گروه کالایی و نوع کالا (مشابه یا غیر مشابه) ۳ امتیاز و حداکثر۱۰ امتیاز تعلق می‌گیرد.

معیار پانزده

ارزش معاملات صادراتی 

سقف امتیاز ارزش معاملات صادراتی برابر ۱۰ امتیاز است که از جمع امتیازات مربوط به معاملات صادراتی هر گروه کالایی پذیرفته شده( اعم از گروه محصولات فلزی، گروه فراورده های نفت و پتروشیمی، گروه محصولات کشاورزی و…) در بورس کالا بدست می آید، سقف امتیاز ارزش معاملات صادراتی هر گروه کالای ۴ امتیاز است که برای محاسبه امتیاز هر گروه کالا ابتدا جمع ارزش معاملات صادراتی کارگزاری در آن گروه کالا در دوره ارزیابی، نسبت به ارزش کل این نوع معاملات محاسبه شده و با عدد (Ai) که از فرمول زیر محاسبه می‌شود، مقایسه می‌گردد و به ازاء هر یک درصد بیشتر از عدد Ai، امتیاز در نظر گرفته می‌شود. لازم به ذکر است اعداد استثنایی از محاسبات کنار گذاشته می‌شوند.

معیار شانزده

پذیرش و اجرای سفارش‌های الکترونیکی:

۱) حداکثر امتیاز این معیار ۱۰ امتیاز است که به شرح ذیل محاسبه می گردد. لازم به ذکر است امکان دریافت سفارش خرید و فروش الکترونیکی می بایست قبلاً طی نامه رسمی به سازمان اعلام گردیده باشد و مشتری الکترونیکی فعال باشد.

الف) ابتدا امتیاز هر مشتری(Ci) به شرح زیر محاسبه می گردد (سقف امتیاز هر مشتری یک است):

S_{i= تعداد روزهایی که سفارشهای الکترونیکی مشتری پذیرفته و اجرا شده در کارگزاری}

_{D= متوسط تعداد روزهای معاملات مشتریان است که از تقسیم جمع تعدادروزهای معاملات کل مشتریان بازار بر تعداد مشتریان فعال در دوره بررسی بدست می آید.}

_{ب) سپس با توجه به امتیاز هر مشتری، امتیاز پذیرش و اجرای سفارش الکترونیکی کارگزاری به شرح زیر بدست می آید:}

n = تعداد مشتریان الکترونیکی کارگزار مورد بررسی 
N = مجموع تعداد مشتریان الکترونیکی همۀ کارگزاران در دوره بررسی
B = تعداد کل کارگزاران فعال در دوره بررسی
θ = ضریب تعدیل است و به گونه ای تعیین می شود تا امتیاز مشتریان الکترونیکی کارگزاری متناسب با امتیاز کل مشتریان فعال کارگزاری بدست آید.

۲) سفارش های الکترونیکی در محاسبه Si زمانی لحاظ می گردد که قبل از ارسال به هستۀ معاملات و اجرا در سیستم ثبت سفارش کارگزاری، ثبت شده باشند.

۳) مشتری الکترونیکی فعال، مشتری است که قرارداد رسمی با شرکت کارگزاری داشته و در دورۀ بررسی اقدام به خرید یا فروش سهام از طریق اینترنت، پیامک یا سایر روش‌های الکترونیکی کرده است.

معیار هفده

حذف شد.

معیار هجده

ضبط مکالمات سفارش دهندگان

شرکت‌های کارگزاری که سامانه ضبط مکالمات سفارش دهندگان (call center) مورد تأیید سازمان را خریداری و در شعبات و نمایندگی‌های خود فعال کرده باشند به شرح ذیل امتیاز تعلق می گیرد:

۱) حداکثر امتیاز این معیار ۱۰ امتیاز است که به شرح ذیل محاسبه می گردد. لازم به ذکر است امکان دریافت سفارش خرید و فروش تلفنی می بایست قبلاً طی نامه رسمی به سازمان اعلام گردیده باشد و مشتری تلفنی فعال باشد.

الف) ابتدا امتیاز هر مشتری( Ci) به شرح زیر محاسبه می گردد (سقف امتیاز هر مشتری یک است):

S_{i= تعداد روزهایی که سفارشهای تلفنی مشتری پذیرفته و اجرا شده در کارگزاری}

D= متوسط تعداد روزهای معاملات مشتریان است که از تقسیم جمع تعدادروزهای معاملات کل مشتریان بازار بر تعداد مشتریان فعال در دوره رسیدگی بدست می آید.

ب) سپس با توجه به امتیاز هر مشتری، امتیاز پذیرش و اجرای سفارش تلفنی کارگزاری به شرح زیر بدست می آید:

n= تعداد مشتریان تلفنی کارگزار مورد بررسی 
N= مجموع تعداد مشتریان تلفنی همۀ کارگزاران در دوره بررسی
B= تعداد کل کارگزاران فعال در دوره بررسی

λ= ضریب تعدیل است و به گونه ای تعیین می شود تا امتیاز مشتریان تلفنی کارگزاری متناسب با امتیاز کل مشتریان فعال کارگزاری بدست آید.

۲) سفارش های تلفنی در محاسبه Si زمانی لحاظ می گردد که قبل از ارسال به هستۀ معاملات و اجرا در سیستم ثبت سفارش کارگزاری، ثبت شده باشند.

مشتری تلفنی فعال، مشتری است که قرارداد رسمی با شرکت کارگزاری داشته و در یک سال اخیر اقدام به خرید یا فروش سهام از طریق سامانه کرده است.

معیار نوزده

حذف شد.

معیار بیست

اظهار نظر مشروط، عدم اظهار نظر یا اظهار نظر مردود حسابرس و بندهای بازرس قانونی: 

امتیاز منفی در خصوص اظهار نظر مشروط، عدم اظهار نظر یا اظهار نظر مردود حسابرس در مورد صورت های مالی و همچنین اظهار نظر بازرس قانونی در خصوص عدم رعایت قوانین و مقررات یا اساسنامه ی شرکت کارگزاری، حداکثر ۱۵ امتیاز منفی به شرح زیر محاسبه می شود:

الف) به ازای رد یا عدم اظهارنظر حسابرس در مورد هر یک از صورت های مالی اساسی سه گانه، ۵ امتیاز منفی در نظر گرفته می شود.

ب) بندهای شرط حسابرس یا بندهای بازرس در خصوص عدم رعایت قوانین و مقررات یا اساسنامه ی شرکت کارگزاری توسط کمیته ای متشکل از مدیر نظارت بر کارگزاران، رئیس اداره امور کارگزاران و یکی از کارشناسان به انتخاب معاونت نظارت بر نهادهای مالی بررسی شده و با توجه به اهمیت آن برای هر بند حداکثر تا ۵ امتیاز منفی در نظر گرفته می شود.

معیار بیست و یک

تخلفات:

به ازای هر تخلف شرکت کارگزاری که منجر به صدور حکم انضباطی در دو سال اخیر شده باشد، بلافاصله پس از صدور حکم انضباطیامتیازات منفی به شرح زیر در نظر گرفته می شود:

۱. برای تخلفی که منجر به تذکر کتبی بدون درج در پرونده باشد، ۱ امتیاز منفی،
۲. برای تخلفی که منجر به اخطار کتبی با درج در پرونده شده باشد، ۲ امتیاز منفی،

۳. برای تخلفی که منجر به محرومیت از انجام معامله شده باشد، به ازای هر روز محرومیت ۲ امتیاز منفی تا سقف ۱۰ امتیاز منفی،

۴. برای تخلفی که منجر به تعلیق مجوز کارگزاری شده باشد، ۱۵ امتیاز منفی،

۵. برای تخلفی که منجر به صدور حکم جریمه نقدی شده باشد به شرح زیر:

۱-۵- جریمه نقدی کمتر یا مساوی ۵۰ میلیون ریال، ۲ امتیاز منفی
۲-۵- جریمه نقدی بیش از ۵۰ و کمتر یا مساوی ۱۰۰ میلیون ریال، ۳ امتیاز منفی.
۳-۵- جریمه نقدی بیش از ۱۰۰ نفر و کمتر یا مساوی ۲۰۰ میلیون ریال، ۴ امتیاز منفی.

۴-۵- جریمه نقدی بیش از ۲۰۰ میلیون ریال، به ازای هر ۱۰۰ میلیون ریال مازاد، نیم امتیاز منفی بیش از ۴ امتیاز منفی

[/private]