دستورالعمل انتشار اوراق سفارش ساخت
دستورالعمل انتشار اوراق سفارش ساخت” مشتمل بر ۲۶ ماده و ۸ تبصره در اجرای بند (۲) ماده (۷) قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه ۱۳۸۴ در تاریخ ۱۳۹۲/۰۹/۰۲ به تصویب هیأت مدیرۀ سازمان بورس و اوراق بهادار رسید و در تاریخ ۱۳۹۳/۱۲/۱۹ اصلاح شد.
بخش یک – تعاریف
ماده یک
اصطلاحات و واژه‌های به‌کاررفته در مادۀ ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذرماه ۱۳۸۴ و مادۀ ۱ قانون توسعۀ ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی، مصوب آذرماه ۱۳۸۸، به همان معانی در این دستورالعمل به‌کار رفته‌اند. سایر واژه‌های به‌کار رفته در این دستورالعمل دارای معانی زیر می‌باشند:
بند یک
اوراق سفارش ساخت: اوراق بهادار بانامی است که ناشر براساس قرارداد سفارش ساخت منتشر می‌کند. این اوراق قابل‌معامله در بورس‌ها یا بازارهای خارج از بورس می‌باشند.
[private]
بند دو
بانی: شخص حقوقی است که اوراق سفارش ساخت، با هدف ساخت دارایی برای وی منتشر می‌شود و براساس قرارداد سفارش ساخت، مسئولیت ساخت و تحویل دارایی را بر عهده دارد.
بند سه
دارایی: هر نوع مال منقول یا غیرمنقولی است که بتواند موضوع قرارداد سفارش ساخت قرار گیرد و مشخصات مندرج در ماده ۱۰ این دستورالعمل را داشته باشد.
بند چهار
ضامن: شخص حقوقی است که پرداخت مبالغ مربوط به اوراق موضوع این دستورالعمل را در سررسید یا سررسیدهای معین تعهد و تضمین می‌نماید.
بند پنج
عامل فروش: شخص حقوقی است که نسبت به عرضه و فروش اوراق سفارش ساخت از طرف ناشر اقدام می‌نماید.
بند شش
عامل پرداخت: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویۀ وجوه است که نسبت به پرداخت مبالغ مربوط به اوراق سفارش ساخت در سررسید یا سررسیدهای معین به سرمایه‌گذاران اقدام می‌نماید.
بند هفت
قرارداد سفارش ساخت: قراردادی است که به موجب آن یکی از طرفین قرارداد در مقابل مبلغی معین، ساخت و تحویل دارایی مشخصی را در زمان معینی در آینده متعهد می‌شود.
بند هشت
مقررات: منظور قوانین، مصوبات هیئت وزیران، شورا و سازمان می‌باشد.
بند نه
استانداردهای حسابداری و حسابرسی: منظور استانداردهای حسابداری و حسابرسی ملی لازم‌الاجرا می‌باشد.
بند ده
ناظر: شخص حقوقی است که مطابق مادۀ ۵ این دستورالعمل انتخاب شده و وظیفه نظارت بر ساخت دارایی را بر عهده دارد.
بخش دو – ارکان انتشار اوراق
ماده دو
بانی باید دارای شرایط زیر باشد:
بند الف
شرکت‌های سهامی، شرکت‌های تعاونی و مؤسسه یا نهاد عمومی غیردولتی مشمول ماده ۳ قانون مدیریت خدمات کشوری، به استثنای شهرداری‌ها که دارای شرایط زیر باشند:
(۱) در ایران به ثبت رسیده و مرکز اصلی فعالیت آن در ایران باشد.
(۲) مجموع جریان نقدی حاصل از عملیات آن در دو سال مالی اخیر مثبت باشد، اگر جریان نقد حاصل از عملیات بانی مطابق صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای حسابرسی شده در سال جاری مثبت باشد می‌تواند در محاسبه مجموع جریان نقدی مذکور لحاظ شود.
(۳) حداکثر نسبت مجموع بدهی‌ها به دارایی‌های آن ۹۰ درصد باشد.
(۴) اظهارنظر بازرس و حسابرس در خصوص صورت‌های مالی دو سال مالی اخیر آن مردود یا عدم اظهارنظر نباشد.
بند ب
مؤسسات دولتی، شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها
تبصره یک
در صورتی‌که بانی قراردادهای مربوط به واگذاری دارایی، منافع و یا محصولات آن را بر اساس قراردادهای معتبر در زمان انتشار منعقد کرده باشد، رعایت بندهای ۲ و ۳ برای آن الزامی نمی‌باشد.
تبصره دو
در صورتی که پرداخت مبالغ مربوط به اوراق سفارش ساخت در سررسید یا سررسیدهای معین توسط بانک‌ها و یا مؤسسات مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعهد و تضمین شده باشد، رعایت بندهای ۲ و ۳ ماده فوق و ماده ۱۳ این دستورالعمل برای بانی الزامی نمی‌باشد.
ماده سه
انتشار اوراق سفارش ساخت، صرفاً توسط نهاد واسط مجاز می‌باشد.
ماده چهار
ضامن توسط بانی و با تأیید سازمان صرفاً از میان بانک‌ها، مؤسسات مالی و اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، شرکت‌های بیمه تحت نظارت بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، شرکت‌های تأمین سرمایه، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های مادر (هلدینگ)، نهادهای عمومی و شرکت‌ها و مؤسسات دولتی انتخاب می‌شود.
تبصره یک
ضمانت اشخاص حقوقی تحت کنترل بانی برای پرداخت تعهدات بانی قابل قبول نمی‌باشد. رعایت این موضوع باید توسط حسابرس بانی تأیید گردد.
تبصره دو
در صورت احراز شرایط زیر توسط بانی، وجود ضامن الزامی نخواهد بود و پذیره‌نویسی این اوراق صرفاً باید به قیمت بازار ( اسمی، صرف یا کسر) صورت گیرد:
۱- بانی جزو شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران باشد.
۲- امتیاز نهایی اطلاع رسانی بانی براساس آخرین گزارش واحد نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار مساوی و یا بیشتر از ۷۵ باشد.
۳- با تأیید سازمان و با رعایت دستورالعمل توثیق اوراقبهادار نزد شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویۀ وجوه اوراقبهادار با شرایط زیر به نفع نهاد واسط برای پشتیبانی از تعهدات ناشر وثیقه شده باشد:
۳-۱- اوراقبهادار مورد وثیقه می‌تواند متعلق به بانی یا هر شخص دیگری باشد.
۳-۲- ضریب ارزش اوراقبهادار وثیقه شده نسبت به مجموع اصل و سود اوراق منتشره و حد تعیین شده برای جبران وثیقه به شرح جدول زیر می باشد. ارزش وثیقه با احتساب میانگین ۶ ماهه قیمت اوراقبهادار محاسبه می‌گردد. درصورتی که متوسط ارزش وثیقه به مدت ۵ روز معاملاتی پیاپی تا حد تعیین شده جهت جبران وثیقه کاهش یابد، بانی مکلف به جبران آن تا سقف اولیه ظرف مدت ده روز کاری می‌باشد. درصورت فراهم شدن شرایط فنی، ارزش روزانه وثایق در سامانه معاملات اعلام خواهد شد.
شرح
ضریب- نسبت به ارزش اصل و سود اوراقبهادار
حد جبران وثیقه- نسبت به ارزش اصل و سود اوراقبهادار
سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران
۱/۵
۱/۱
سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس مجاز برای خرید و فروش توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری
۲
۱/۵
سهام بانی توثیق شده توسط سهامدار شرکت بانی
۲/۵
۱/۸
اوراق بهادار(غیر از سهام) با درآمد ثابت یا متغیر پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران/ فرا بورس ایران دارای ضمانت بانک‌ها و مؤسسات مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی
۱/۲
۱
اوراق بهادار(غیر از سهام) با درآمد ثابت یا متغیر پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران/ فرا بورس ایران دارای ضامن غیر بانکی
۱/۳
۱
اسناد سپرده بانکی
۱
–
۳-۳- سهام معرفی شده برای وثیقه، حداقل معادل ۸۰ درصد روزهای معاملاتی بازار در یک سال منتهی به تاریخ درخواست، معامله شده باشد.
۳-۴- اوراق مذکور باید به نفع نهاد واسط توثیق گشته و مالک وثیقه باید نسبت به اعطای وکالت با اختیار فروش وثیقه به نهاد واسط به صورت بلاعزل تام الاختیار با حق توکیل به غیر و با سلب حق ضم امین و با سلب حق انجام موضوع وکالت از خود تا پایان ایفای تعهدات مرتبط با اوراقبهادار منتشره اقدام نماید.
۳-۵- شرکت می تواند در پایان هرسال نسبت به آزادسازی وثیقه متناسب با تعهدات ایفا شده اقدام نماید.
۳-۶- رفع توثیق اوراق یادشده متناسب با تعهدات ایفا شده یا پس از تصفیۀ کامل اوراق با اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار امکانپذیر است.
۴- در صورتی‌که وثایق ارائه شده توسط بانی برای تضمین کل تعهدات کافی نباشد، تضمین باقیمانده تعهدات توسط ضامن معتبر امکانپذیر است.
درصورت عدم ایفای تعهدات مالی بانی در خصوص اوراقبهادار منتشره و گذشت ۱۰ روزکاری از مواعد مقرر، نهاد واسط موظف است نسبت به فروش وثایق به میزان تعهدات ایفا نشده و جرایم مربوطه اقدام و تعهدات بانی را از این محل ایفا نموده و مراتب را به سازمان اعلام نماید.
تبصره سه
عدم ایفای تعهدات توسط بانی که باعث رجوع به وثایق گردد، منجر به محرومیت بانی از استفاده از شرایط تبصره ۲ به مدت دو سال می‌گردد.
ماده پنج
ناظر از میان اشخاص حقوقی دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی وفق قوانین و مقررات مربوط به نظام مهندسی و یا دارای گواهی نظارت (صلاحیت) از معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، به انتحاب بانی با تایید سازمان انتخاب می‌شود.
تبصره
ناظر و بانی نباید تحت کنترل مشترک باشند. همچنین ناظر نباید تحت کنترل بانی باشد. رعایت این موضوع باید توسط حسابرس بانی تأیید گردد.
ماده شش
حسابرس بانی در زمان ارائۀ طرح انتشار اوراق و تا پایان تصفیه اوراق باید جزو مؤسسات حسابرسی معتمد سازمان باشد.
ماده هفت
عامل فروش اوراق از بین شرکت‌های کارگزاری عضو بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران توسط بانی انتخاب می‌گردد.
تبصره
عامل فروش با اخذ مجوزهای لازم می‌تواند به منظور توزیع گستردۀ اوراق از خدمات بانک‌ها یا مؤسسات مالی و اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی، بیمه‌های تحت نظارت بیمه مرکزی و نهادهای مالی استفاده نموده و ترتیبی اتخاذ نماید تا سفارش‌گیری جهت خرید اوراق از طریق اشخاص مذکور انجام شود.
ماده هشت
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویۀ وجوه، پس از دریافت مبالغ مربوط به اوراق، آنها را در سررسید یا سررسیدهای معین به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌نماید.
ماده نه
بازارگردان و متعهد پذیره‌نویسی اوراق با تأیید سازمان توسط بانی انتخاب می‌شود. متعهد پذیره‌نویس و بازارگردان یا حسب مورد سرمایه‌گذار بازارگردانی باید از کفایت سرمایه لازم مطابق مقررات برخوردار باشند.
بخش سه – شرایط دارایی
ماده ده
دارایی مبنای انتشار اوراق باید دارای شرایط زیر باشد:
بند یک
هر نوع دارایی که امکان ساخت و تحویل آن در مواعد زمانی مورد نظر بانی وجود داشته باشد. دارایی‌هایی که به مقادیر زیاد و به طور مستمر در کوتاه‌مدت تولید می‌شود، نمی‌تواند مبنای انتشار اوراق قرار گیرد.
بند دو
هیچگونه محدودیت یا منع قانونی، قراردادی یا قضایی برای ساخت و انتقال دارایی وجود نداشته باشد.
بند سه
از زمان شروع ساخت تا پایان سررسید اوراق، دارایی باید از پوشش بیمه‌ای مناسب و کافی از جمله بیمه مسئولیت مدنی و بیمه تمام خطر پروژه برخوردار باشد.
بند چهار
تمامی مجوزهای قانونی لازم برای ساخت آن از مراجع ذیربط اخذ شده باشد.
تبصره
دارایی در حال ساخت تا پرداخت کلیۀ وجوه اوراق، به وکالت از طرف دارندگان اوراق تحت مالکیت نهاد واسط قرار می‌گیرد. اسناد، مدارک و قراردادهای مربوط به دارایی به وکالت از دارندگان اوراق در اختیار شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویۀ وجوه قرار می‌گیرد.
بخش چهار – شرایط اوراق
ماده یازده
با انتشار اوراق سفارش ساخت از طریق نهاد واسط ، رابطۀ وکیل و موکل میان نهاد واسط و خریداران اوراق برقرار می‌گردد. نهاد واسط به وکالت از طرف خریداران اوراق نسبت به انعقاد قرارداد سفارش ساخت با بانی اقدام نموده و بانی ملزم به اتخاذ تمهیدات و پیگیری لازم جهت ساخت دارایی موضوع انتشار و تحویل آن به نهاد واسط می‌باشد. نهاد واسط بعد از تحویل‌گرفتن دارایی، می‌تواند آن را در قالب عقد قرارداد دیگری مانند اجاره، مرابحه و … تا پایان عمر اوراق در اختیار بانی قرار دهد. در اسناد موضوع انتشار اوراق باید قید شود که خرید اوراق به منزلۀ قبول وکالت نهاد واسط بوده که تا سررسید و تسویه نهایی اوراق غیرقابل عزل، نافذ و معتبر است.
ماده دوازده
اوراق سفارش ساخت می‌تواند با تأیید سازمان به صورت ترکیبی با سایر اوراق مصوب شورای عالی بورس و اوراق بهادار براساس مقررات مربوطه منتشر شود.
ماده سیزده
بانی باید توانایی پرداخت مبالغ مربوط به اوراق سفارش ساخت را داشته باشد.
ماده چهارده
دارندگان اوراق سفارش ساخت نمی‌توانند تقاضای تقسیم دارایی مبنای انتشار اوراق را نمایند.
ماده پانزده
ارزش اسمی اوراق نباید کمتر از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد.
ماده شانزده
خرید اوراق توسط بانی منجر به مالکیت مافی‌الذمه و سقوط تعهد شده و اوراق مزبور باطل و از تعداد کل اوراق کسر می‌شود.
ماده هفده
سررسید اوراق نمی‌تواند بیش از ۸۰ درصد از مجموع دورۀ ساخت و عمر اقتصادی پیش‌بینی شده برای دارایی باشد.
ماده هجده
بانی باید گزارش فنی، اقتصادی و مالی ساخت دارایی را پس از اخذ تأیید ناظر به حسابرس ارایه نموده و اظهارنظر حسابرس در خصوص آن را اخذ نماید.
ماده نوزده
مواعد پرداخت یا پرداختهای مربوط به اوراق توسط ناشر باید در اعلامیه پذیره‌نویسی مورد تأیید سازمان ذکر گردد.
ماده بیست
نهاد واسط می‌تواند با اخذ ضمانت‌نامۀ بانکی بدون قید و شرط، حداکثر تا ۱۰ درصد مبلغ کل اوراق را به عنوان پیش‌پرداخت به بانی پرداخت نماید.
تبصره
ضمانت‌نامۀ بانکی مذکور تا پایان دورۀ ساخت، به عنوان ضمانت حسن انجام کار نزد نهاد واسط باقی می‌ماند.
ماده بیست و یک
نهاد واسط در هر مرحله، پس از دریافت گزارش پیشرفت کار (فیزیکی و مالی) که به تأیید ناظر و بانی رسیده است، پرداختهای مربوط را انجام می‌دهد.
ماده بیست و دو
بانی موظف است گزارشی در خصوص ساخت دارایی را با تأیید ناظر حداقل هر شش ماه یکبار ارائه نماید. گزارش مذکور در مقاطع سالیانه علاوه بر تأیید ناظر باید با اظهارنظر حسابرس ارائه گردد.
بخش پنج – شرایط صدور مجوز
ماده بیست و سه
برای صدور مجوز انتشار اوراق سفارش ساخت، مدارک و مستندات زیر حسب مورد به تشخیص سازمان باید ارایه گردد.
بند یک
بیانیه ثبت اوراق سفارش ساخت که علاوه بر مفاد ماده ۶ “دستورالعمل ثبت و عرضه عمومی اوراق بهادار” مصوب ۱۳۸۵/۱۰/۰۱ شورا، حسب مورد شامل موارد زیر می‌باشد:
الف) مشخصات بانی شامل:
• نام و نوع شخصیت حقوقی
• شمارۀ ثبت نزد مرجع ثبت شرکت‌ها
• مدت شرکت
• ترکیب سهامداران/ مالکان
• مشخصات مدیران
• موضوع فعالیت
ب) مشخصات اوراق
ج) مشخصات دارایی
د) برنامه زمان‌بندی ساخت
هـ) پیش‌بینی هزینه‌های ساخت به تفکیک فازهای مختلف
و) مدت و مبلغ پرداختهای مرتبط با اوراق و نحوۀ پرداخت آن به سرمایه‌گذاران
بند دو
صورت‌های مالی حسابرسی شدۀ دو سال اخیر بانی که صورت‌های مالی سال گذشته آن توسط حسابرس معتمد سازمان حسابرسی شده باشد.
بند سه
گزارش تحلیل ریسک‌های مرتبط با موضوع فعالیت بانی
بند چهار
گزارش تحلیل ریسک‌های مرتبط با ساخت دارایی
بند پنج
رتبه اعتباری اوراق در صورت وجود
بند شش
تأییدیه مراجع ذی‌صلاح در مورد ساخت دارایی که مشمول رعایت ضوابط خاص یا اخذ مجوزهای قانونی باشد.
بند هفت
گزارش فنی، اقتصادی و مالی ساخت دارایی به همراه گزارش حسابرس بانی درخصوص آن و رعایت شرایط دارایی و سایر مقررات مندرج در این دستورالعمل
ماده بیست و چهار
کلیه قراردادهای فیمابین ارکان در زمان صدور مجوز و تغییرات بعدی آنها باید به تأیید سازمان برسد.
بخش شش – سایر موارد
ماده بیست و پنج
مادۀ (۲۵) ناظر و بانی موظف‌اند اطلاعات و مدارک درخواستی سازمان را ظرف مهلت مقرر، به سازمان ارایه دهند. سازمان امکان بازرسی از فرآیند ساخت دارایی یا دفاتر و اماکن مربوط، را دارد. در صورتی که هر یک از ارکان اجرایی و بانی از ارایه اطلاعات موضوع این ماده خودداری کنند یا از دسترسی سازمان به اطلاعات و مدارک ممانعت نمایند یا از بازدید آنها از محل ساخت دارایی یا دفاتر و اماکن مربوط جلوگیری کنند، سازمان می‌تواند اقدامات مقتضی را انجام دهد.
ماده بیست و شش
در صورتی که بانی نزد سازمان به ثبت نرسیده باشد، پس از تأمین مالی از طریق انتشار اوراق سفارش ساخت تا زمان تصفیه اوراق، ملزم به ارائۀ اطلاعات زیر به سازمان می‌باشد:
بند یک
صورت‌های مالی سالانۀ حسابرسی شده توسط حسابرس معتمد سازمان، ظرف مهلت‌های مقرر قانونی
بند دو
حسب مورد سایر اطلاعات با اهمیت براساس ماده ۱۳ “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان” مصوب ۱۳۸۶/۰۵/۰۳ هیأت مدیره سازمان از جمله:
۱. رویدادهای مؤثر بر فعالیت، وضعیت مالی و نتایج عملکرد بانی
۲. تصمیمات و شرایط مؤثر بر ساختار سرمایه و تأمین منابع مالی بانی
۳. تغییر در ساختار مالکیت بانی
۴. اطلاعات مهم مؤثر بر قیمت اوراق بهاداری که برای تأمین مالی منتشر شده است.
[/private]
دیدگاه‌ها