اقسام معامله نقد و نسیه
اقسام معامله نقد و نسیه
کاربرانِ فعال در بازار کالا در مورد نقد و نسیه موارد زیر را مطالعه بفرمایید.
هنگام خرید و فروش، طرفین معامله یعنی فروشنده و خریدار ممکن است مال و قیمت آن را نقد تحویل دهند یا به زمان دیگری موکول کنند. بنابراین معامله از این جهت ممکن است یکی از چهار حالت زیر را داشته باشد:
الف) کالا نقد و قیمت آن هم نقد- یعنی فروشنده هم اکنون مال را می‌دهد و خریدار هم قیمت آن را تحویل می‌دهد که به آن «معامله نقدی» می‌گویند.
ب) کالا نسیه و قیمت آن هم نسیه- یعنی معامله را اجرا می‌کنند و تحویل قیمت و کالا را به آینده موکول می‌کنند. چنین معامله‌ای را «دَین به دَین» می‌گویند.
_______________________
(۱). توضیح المسائل مراجع، ج ۲، م ۲۰۹۶.
(۲). توضیح‌المسائل مراجع، م ۲۰۹۰.
(۳). توضیح المسائل مراجع، م ۲۰۷۲ و ۲۲۸۳؛ تحریرالوسیله، ج ۱، کتاب البیع، القول فی الربا.
(۴). توضیح المسائل مراجع، م ۲۰۵۲.
ج) کالا نقد و قیمت آن نسیه- یعنی فروشنده کالا را تحویل می‌دهد که قیمت آن را در آینده بگیرد. به آن «معامله نسیه» می‌گویند.
د) کالا نسیه و قیمت نقد- یعنی خریدار قیمت کالا را می‌پردازد تا در آینده جنس را تحویل بگیرد که «معامله سلف» نام دارد. «۱»
احکام نقد و نسیه
- در معامله نسیه باید مدت کاملًا معلوم باشد. پس اگر جنسی را بفروشد که سر خرمن قیمت آن را بگیرد چون مدت آن کاملًا مشخص نشده معامله باطل است. «۲»
- اگر جنسی را نسیه بفروشد بعد از تمام شدن مدتی که قرار گذاشته‌اند می‌تواند پول آن را مطالبه نماید ولی اگر خریدار نتواند بپردازد باید او را مهلت دهد. «۳»
- اگر به کسی که قیمت جنسی را نمی‌داند مقداری نسیه دهد و قیمت آن پرا به او نگوید معامله باطل است. ولی اگر به کسی که قیمت نقدی جنس را می‌داند نسیه بدهد و گرانتر حساب کند، مثلًا بگوید جنسی را که به تو نسیه می‌دهم تومانی یک رالً از قیمتی که نقد می‌فروشم گرانتر حساب می‌کنم و او قبول کند اشکال ندارد. «۴»
پرسش: بایع در ضمن معامله نسیه شرط می‌کند که اگر مشتری زودتر از وقت معین وجه را بپردازد فلان مقدار از ثمن کم می‌کند صحیح است یا خیر؟
______________________
(۱). توضیح‌المسائل مراجع، م ۲۱۰۴ و ۲۱۱۰؛ تحریرالوسیله، ج ۱، کتاب البیع، ص ۵۳۵، ۵۳۹ و ۵۴۳.
(۲). توضیح المسائل مراجع، ج ۲، م ۲۱۰۵.
(۳). توضیح المسائل مراجع، م ۲۱۰۷.
(۴). توضیح المسائل مراجع، م ۲۱۰۸.
پاسخ: اشکال ندارد. «۱»
پرسش: شخصی در مغازه‌ای حساب دارد و ماهیانه حسابش را به صاحب مغازه می‌پردازد. اگر صاحب مغازه مبلغی زیادتر از حسابش از او بگیرد بدون اینکه طرف بفهمد چه حکمی دارد؟
پاسخ: تفاوت قیمت فروش نقد و نسیه اشکال ندارد ولی باید به طرف مقابل گفته شود که جنس را نقد به فلان قیمت و نسیه را به قیمت بیشتری می‌فروشم. «۲»
پرسش: در خرید و فروش و تفاوت نقد و نسیه نیاز به محاسبه قیمت بر اساس بازار می‌باشد. آیا این گونه محاسبات صحیح است؟
پاسخ: در صورتی که بعد از محاسبه، قیمت را یک جا حساب کنند مثلًا بگویند نقد این مبلغ و نسیه این مبلغ و مشتری یکی را انتخاب نماید اشکالی ندارد. «۳»
اگر فروشنده قیمت خرید جنس را به مشتری بگوید باید تمام چیزهایی را که به واسطه آن قیمت مال کم یا زیاد می‌شود بگوید. اگرچه به همان قیمت یا به کمتر از آن بفروشد. مثلًا بگوید که نقد خریده است یا نسیه. «۴»
قسم خوردن در معامله اگر راست باشد مکروه و اگر دروغ باشد حرام است. «۵»
_______________________
(۱). استفتائات امام خمینی، ج ۲، ص ۹۰، م ۵۲.
(۲). استفتائات مکارم، ج ۲، ص ۲۵۲، س ۷۷۳ و ج ۱، ص ۱۶۳، س ۵۸۷؛ جامع المسائل فاضل، ج ۱، ص ۲۷۱.
(۳). همان، س ۷۷۶.
(۴). توضیح المسائل مراجع، ج ۲، ص ۲۵۲، م ۲۱۳۷.
(۵). توضیح المسائل مراجع، ج ۲، م ۲۱۴۱.
دیدگاه‌ها