دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پایه فرابورس
این دستورالعمل در راستای اجرای تبصره ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنج سالۀ پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران تدوین شده است.
ماده یک
اصطلاحات و واژه‌هایی که در ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذرماه ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی و “دستورالعمل اجرایی نحوۀ انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران” مصوب ۱۳۸۸/۱۱/۱۷ هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار و اصلاحات بعدی آن تعریف شده‌اند، به همان مفاهیم در این دستورالعمل به کار رفته‌اند. واژه‌های دیگر دارای معانی زیر می‌باشند:
بند یک
بازار پایه: از جمله بازارهای فرابورس است که مطابق با “دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران” و اصلاحات بعدی آن راه اندازی گردیده و معاملات آن بر اساس ضوابط این دستورالعمل انجام می‌شود.
[private]
بند دو
دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات: “دستورالعمل اجرایی نحوۀ انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران” مصوب ۱۳۸۸/۱۱/۱۷ هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار و اصلاحات بعدی آن است.
دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات: “دستورالعمل اجرایی نحوۀ انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران” مصوب ۱۳۸۸/۱۱/۱۷ هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار و اصلاحات بعدی آن است.
بند سه
سامانۀ معاملات توافقی: سامانه‌ای است که عملیات مربوط به ثبت سفارش معاملات توافقی از طریق آن انجام شده و سفارشات تطبیق شده پس از تائید فرابورس جهت انجام معامله به سامانۀ معاملاتی ارسال می‌شود.
بند چهار
کارگزار پیشنهاد دهنده: کارگزاری است که در سامانۀ معاملات توافقی اقدام به ثبت پیشنهاد خرید یا فروش می‌نماید.
بند پنج
کارگزار پذیرندۀ پیشنهاد: کارگزاری است که بر اساس پیشنهادهای ارائه شده در سامانۀ معاملات توافقی، پیشنهاد خرید یا فروش ثبت شده توسط کارگزار پیشنهاد دهنده را برای مشتری خود می‌پذیرد.
بند شش
معامله بلوک: معامله‌ای کوچکتر از نصاب‌های معامله عمده است که تعداد اوراق بهادار قابل معامله در آن کوچکتر از ۵۰ برابر محدودیت حجمی سفارش در بازار عادی یا ارزش اوراق بهادار قابل معامله در آن کمتر از ۲۰ میلیارد ریال نباشد.
ماده دو
اوراق بهادار در بازار پایه به صورت عادی یا توافقی می‌توانند معامله شوند. اوراق بهادار شرکت های درج شده در تابلوی “پایه الف” بازار پایه فرابورس به صورت عادی یا توافقی و سایر اوراق بهادار درج شده در بازار پایه به صورت عادی معامله می شوند.
ماده سه
جلسات رسمی و روزهای انجام معامله انواع اوراق بهادار در بازار پایه فرابورس، ساعت آغاز، خاتمه و طول هر جلسۀ معاملاتی و همچنین تعداد و طول زمان هر یک از مراحل انجام معاملات توسط هیئت‌مدیرۀ فرابورس تعیین می‌گردد.
ماده چهار
عرضۀ اولیه اوراق بهادار در بازار پایه به تشخیص فرابورس و بر اساس ضوابط مندرج در “دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات” به یکی از روش‌های ثبت سفارش، حراج، گشایش نماد یا قیمت ثابت انجام می‌شود.
ماده پنج
استفاده از کد معاملاتی گروهی در بازار پایه مجاز نمی‌باشد. در صورت وجود محدودیت‌های فنی یا جهت انتقال اوراق بهادار به دارندگان متعدد در بازار پایه، استفاده از کد گروهی پس از موافقت فرابورس امکان‌پذیر خواهد بود.
ماده شش
روش انجام معاملات توافقی در بازار پایه به شرح زیر است:
بند یک
پیشنهاد خرید یا فروش توسط کارگزار پیشنهاد دهنده در سامانۀ معاملات توافقی ثبت می‌گردد. این پیشنهاد می‌تواند با قیمت معین یا قابل مذاکره در سامانه ثبت شود.
بند دو
کارگزار پذیرندۀ پیشنهاد جهت پاسخ دادن به پیشنهاد ثبت شده در سامانه معاملاتی اقدام به انتخاب آن نموده و پذیرش خود را جهت ارسال به کارگزار پیشنهاد دهنده در سامانۀ معاملات توافقی ثبت می‌کند.
بند سه
در صورتی که پیشنهاد ثبت شده دارای قیمت معین باشد سامانۀ معاملات توافقی سفارشات تطبیق یافته را جهت تائید به فرابورس ارسال می‌کند.
بند چهار
در صورتی که پیشنهاد ارائه شده قابل مذاکره باشد، جزئیات درخواست کارگزار پذیرندۀ پیشنهاد به کارگزار پیشنهاد دهنده ارسال و در صورت تائید نهایی کارگزاران عامل طرفین، سفارش تطبیق یافته جهت تائید به فرابورس ارسال می‌گردد.
بند پنج
در صورت عدم مغایرت سفارشات تطبیق یافته با قوانین و مقررات، فرابورس معامله را تائید می‌نماید و سفارشات تطبیق یافته جهت انجام معامله و ثبت نهایی به سامانۀ معاملات ارسال می‌گردد.
ماده هفت
معاملات اوراق بهادار در دستۀ سهامداری سایر اشخاص شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران، بورس کالای ایران و بورس انرژی ایران و همچنین معاملات اوراق بهادار فرابورس در تابلوی “پایه الف” به صورت عادی و با انجام حراج پیوسته در دامنه نوسان قیمت بازارهای اول و دوم فرابورس و معاملات سایر نمادهای معاملاتی در این تابلو به صورت توافقی، بدون محدودیت دامنۀ نوسان روزانه قیمت و بدون محدودیت حجمی انجام می‌شود.
تبصره یک
هیئت‌مدیره فرابورس می‌تواند محدودیت حجمی یا قیمتی جهت ثبت سفارشات و انجام معاملات در هر نماد معاملاتی در سامانۀ معاملاتی توافقی تعیین و پس از اطلاع‌رسانی اعمال نماید.
تبصره دو
فرابورس، در صورت عدم رعایت محدودیت‌های معاملاتی در دسته‌های سهامداری شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران، بورس کالای ایران، بورس انرژی ایران، فرابورس و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، معاملات مذکور را تایید نخواهد کرد. در صورت وجود محدودیت‌های فنی در عدم تایید معاملات، کارگزار خریدار موظف است مازاد اوراق بهادار خریداری شده را در اولین روز کاری بعد از انجام معامله، از طریق انجام حراج در نماد معاملاتی بازار عادی یا نمادی مجزا (حسب تشخیص فرابورس) به عموم عرضه نماید. در صورتی که نماد معاملاتی به هر دلیل متوقف گردد، با اعلام فرابورس مازاد اوراق بهادار خریداری شده به حالت مسدود (غیرقابل معامله و غیر قابل توثیق نمودن) در می‌آید و خریدار حق هیچ¬گونه تصرف مالکانه‌ای (از جمله فروش، توثیق یا استفاده از حق رأی در مجامع عمومی ناشر) نسبت به اوراق بهادار مذکور را نخواهد داشت. در هر صورت، عدم رعایت محدودیت‌های معاملاتی موضوع این ماده تخلف از حکم مواد ۵۴ و ۵۵ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران محسوب شده و فرابورس موظف است موضوع را جهت رسیدگی به کمیته رسیدگی به تخلفات سازمان ارجاع دهد.
ماده هشت
خرید اوراق بهادار شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران، بورس کالای ایران ، بورس انرژی ایران ، فرابورس و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با حجم بزرگتر یا مساوی ۰/۵ درصد از سرمایه پایه و همچنین خرید اوراق بهادار شرکت های فوق توسط شخصیت های حقوقی یا نهادهای خاص که دسته ی سهامداری ایشان براساس اساسنامه شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران، بورس کالای ایران، بورس انرژی ایران ، فرابورس و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی برای فرابورس مشخص نمی باشد پس از أخذ تاییدیه سازمان توسط فرابورس به شرح زیر امکان‌پذیر است.
بند الف
در معاملات عمده به روش عرضه یکجا باید کلیۀ متقاضیان خرید اوراق بهادار قبل از شروع رقابت توسط کارگزار مربوطه به سازمان معرفی گردند. صرفاٌ متقاضیانی حق شرکت در رقابت را خواهند داشت که قبلاً تاییدیه سازمان مبنی بر رعایت محدودیت‌های قانونی و مقرراتی را اخذ نموده باشند. ترتیبات اخذ تاییدیه سازمان باید در اطلاعیه عرضه درج شود.
بند ب
در معامله توافقی اسامی خریدار و فروشنده به همراه سایر اطلاعات مورد نیاز سازمان توسط فرابورس به سازمان ارائه می‌گردد. معامله مذکور در صورت تایید سازمان مبنی بر رعایت محدودیت‌های قانونی و مقرراتی در فرابورس ثبت می‌گردد.
ماده نه
معاملات اوراق بهادار شرکت هایی که بر اساس “دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران” و اصلاحات بعدی آن در تابلوی “پایه ب” بازار پایه درج گردیده اند، به صورت عادی و با انجام حداقل دو مرحله حراج تک‌قیمتی در هر جلسه معاملاتی قابل انجام است. معاملات پس از هر حراج تک‌قیمتی به صورت پیوسته صورت می‌پذیرد.
تبصره
دامنه نوسان روزانه قیمت معاملات در تابلوی “پایه ب” حداکثر به میزان دو برابر دامنه نوسان روزانه قیمتی اوراق در بازار اول و دوم فرابورس می‌باشد.
ماده ده
معاملات اوراق بهادار شرکت هایی که بر اساس “دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران” و اصلاحات بعدی آن در تابلوی ” پایه ج” بازار پایه درج گردیده اند، به صورت عادی و حداکثر طی سه جلسه معاملاتی در هر هفته قابل انجام است. معاملات در هر جلسه با انجام حداقل دو مرحله حراج تک قیمتی بدون محدودیت دامنه نوسان روزانه قیمت صورت می‌پذیرد. معاملات پس از هر حراج تک‌قیمتی با قیمت ثابت و بر اساس قیمت نظری گشایش انجام‌پذیر است.
ماده یازده
معاملات اوراق بهادار کلیه شرکت های حاضر در بازار پایه براساس اطلاعات منتشره موجود در هر زمان امکان پذیر می‌باشد.
تبصره یک
خریدار و فروشنده با علم و آگاهی نسبت به وضعیت مالی شرکت بر اساس اطلاعات منتشره موجود اقدام به خرید و فروش نموده و هرگونه ادعایی در خصوص عدم افشای اطلاعات مسموع نمی‌باشد.
تبصره دو
انجام معاملات از یک روز کاری قبل از برگزاری مجامع عمومی صاحبان سهام و همچنین برگزاری جلسه هیئت‌مدیره‌ای که طی آن مقرر است در مورد اختیارات تفویض شده توسط مجمع عمومی فوق‌العاده در خصوص افزایش سرمایه تصمیم‌گیری شود، متوقف می‌گردد. تداوم معاملات پس از اعمال نتایج مجمع یا جلسه هیئت‌مدیره در سامانۀ معاملاتی امکان‌پذیر خواهد بود.
ماده دوازده
در صورتی‌که معاملات اوراق بهادار در بازار عادی مظنون به استفاده از اطلاعات نهانی، دستکاری قیمت یا تغییرات مدیریتی مؤثر در کنترل شرکت باشد، فرابورس می‌تواند رأساً یا به موجب اعلام سازمان نماد معاملاتی اوراق بهادار را متوقف نماید. بازگشایی نماد معاملاتی پس از بررسی‌های لازم حسب مورد به تشخیص فرابورس یا سازمان خواهد بود.
ماده سیزده
معاملات بلوک در بازار پایه به صورت توافقی و بدون محدودیت حجمی انجام می‌شود. این معاملات در نمادی مجزا از معاملات بازار عادی انجام شده و دامنۀ نوسان روزانۀ قیمت اوراق بهاداردر معاملات بلوک مشابه دامنه نوسان قیمت همان ورقۀ بهادار در بازار عادی است. حداقل‌های معاملات بلوک می‌تواند با تصویب هیئت‌مدیره فرابورس تغییر و پس از اطلاع رسانی اعمال شود.
ماده چهارده
معاملات عمده در بازار پایه، حسب درخواست عرضه‌کننده و بدون محدودیت دامنۀ نوسان روزانه قیمت به یکی از روش‌های زیر انجام می‌شود:
بند یک
در قالب عرضۀ یکجا بر اساس مقررات بازار سوم فرابورس
بند دو
ثبت معامله از طریق سامانۀ معاملات توافقی با رعایت ترتیبات مقرر در این دستورالعمل
تبصره یک
رعایت ضوابط مربوط به “شرایط متقاضیان خرید در معاملات عمده سهام و حق تقدم سهام در فرابورس ایران” مصوب مورخ ۱۳۹۱/۰۷/۱۰ شورا در هر حال الزامی است. در خصوص بند ۲ این ماده زمان ثبت پیشنهاد معاملات توافقی، مبنای محاسبه مواعد زمانی ذکر شده در ضوابط فوق‌الذکر خواهد بود.
تبصره دو
در صورتی که بخشی از اوراق بهادار شرکت‌های مورد عرضه در بازار پایه دارای امتیاز خاص یا محدودیت ویژه‌ای باشند و بنا به تشخیص کمیتۀ عرضه معامله آن در بازار خرد امکان‌پذیر نباشد، معاملات آن بخش با هر حجمی به صورت عمده انجام خواهد شد.
ماده پانزده
در صورت تمایل برای استفاده از روش تسویۀ خارج از پایاپای در معاملات بلوک، کارگزاران مربوطه می‌توانند اطلاعات و مستندات لازم را حسب درخواست فرابورس جهت بررسی شرایط تسویه در اختیار فرابورس قرار دهند. در صورت عدم ارائه اطلاعات موضوع این ماده، فرابورس تسویۀ معاملات مذکور را به روش خارج از پایاپای تایید نخواهد کرد و تسویۀمعاملات مذکور مطابق با رویۀ جاری تسویۀ پایاپای انجام خواهد شد.
ماده شانزده
مادامی که نماد معاملاتی سهم در بازار عادی متوقف باشد، نماد معاملاتی سهم در بازار بلوک و عمده نیز متوقف خواهد بود.
تبصره
نماد معاملاتی بازار بلوک و عمده در شرایط خاص بازار به تشخیص فرابورس می‌تواند متوقف شود.
ماده هفده
ثبت معاملات اوراق بهادار شرکت‌ها که قبل از درج نام شرکت در فهرست بازار مربوطه، خارج از بورس یا فرابورس صورت گرفته، در اجرای مادۀ ۹۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه در بازار پایه فرابورس امکان‌پذیر است. انتقال تمام یا آن بخش از طلب ناشی از معاملات مذکور، از حساب فروشنده به حساب خریدار (تهاتر حساب بین فروشنده و خریدار اوراق بهادار)، مشروط به اینکه اسناد تسویۀ خارج از پایاپای تنظیم گردد، مجاز می‌باشد.
ماده هجده
تمامی اطلاعات مربوط به معاملات، آخرین ترکیب سهامداران بالای یک درصد ناشر و سایر اطلاعات نمادهای معاملاتی درج شده در این بازار در بخشی مجزا از سامانه‌های موجود قابل نمایش به عموم خواهد بود.
ماده نوزده
معاملات بازار پایه درخصوص موارد تصریح نشده در این دستورالعمل، تابع مقررات مرتبط در “دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات” و اصلاحات بعدی آن و سایر مصوبات هیئت‌مدیره سازمان و هیئت‌مدیره فرابورس می‌باشد.
مؤخره
این دستورالعمل در ۱۹ ماده و ۸ تبصره در تاریخ ۹۵/۲/۲۸ به تصویب هیئت مدیرۀ سازمان بورس و اوراق بهادار رسید و جایگزین دستورالعمل اجرایی نحوۀ انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پایه فرابورس ایران مصوب ۱۳۹۲/۰۷/۲۰ می‌گردد.
[/private]
دیدگاه‌ها